داستان ناتمام کولبری
قاچاقچیان دفترچه مرزی کولبران را ٢٠ هزار تومان می‌خرند و با مجوز آن کامیون کامیون کالا وارد می‌کنند. جمع دفترچه کولبران یک روستا شاید برای آنها رقم ناچیزی شود اما دلالی پس ماجرا رقمی انبوه را برای قاچاقچیان رقم می‌زند.
ماجرا شبیه روایت پورشه‌سواری ساکنان جزیره ابوموسی است. عده‌ای سودجو کوپن خرید و فروش ماشین بدون پرداخت گمرگ را به رقمی اندک از جزیره‌نشینان خریدند و در عوض گروهی پورشه سوار شدند. نقشه ایران را که از منتهی‌الیه جنوب به سمت غرب بالا بیاییم، نقاط مرزی ایران و عراق نیز داستان مشابهی دارند. کولبری این‌روزها شبه‌شغل در دسترس مردمان مرزنشین غرب کشور است. با این حال روایت و سخنان نماینده اسلامآباد غرب پرده از ماجرای عجیبی برمی‌دارد. اینکه قاچاقچیان دفترچه مرزی کولبران را ٢٠ هزار تومان می‌خرند و با مجوز آن کامیون کامیون کالا وارد می‌کنند. جمع دفترچه کولبران یک روستا شاید برای آنها رقم ناچیزی شود اما دلالی پس ماجرا رقمی انبوه را برای قاچاقچیان رقم می‌زند.
زندگی دشوار کولبرها نکته‌ای نیست که بتوان به سادگی از آن صرف‌نظر کرد. خبر زیر آوار بهمن ماندن کولبران زمستان ٩۵ به بهارستان رسید و واکنش نمایندگان را به دنبال داشت. همان موقع گروهی از بیمه‌کردن کولبران گفتند و گروهی دیگر مأمور رسیدگی به پنج خواسته کولبران شدند. برخی نمایندگان به سرعت راهی شهرهای مرزی شدند و در این زمینه پوشش رسانه‌ای گسترده‌ای به راه افتاد. حالا چندروزی است که دوباره ماجرای کولبرها روی خط خبرها آمده است. گزارش‌های غیررسمی نشان از آن دارد که به‌تازگی کولبر جوانی به اسم «سیروان» مورد اصابت گلوله قرار گرفته است. از آنجا که «سیروان» سردشتی است، با رسول خضری، نماینده سردشت، تماس می‌گیریم. دو روز پیگیری «شرق» برای گفت‌وگو با نماینده به جایی نمی‌رسد. موبایل قسیم عثمانی، نماینده بوکان نیز آنتن نمی‌دهد. عبدالکریم حسین‌زاده، نماینده نقده و اشنویه اما درباره صحت و سقم مرگ جوان سردشتی پیگیری‌هایی دارد و سرانجام خبر را تأیید می‌کند. او همچنین پیگیری‌های نمایندگان مجلس به‌ویژه کردها را یادآور شده و اینکه «از وزیر کشور خواسته بودیم جلوی هرگونه شلیک نیروهای هنگ مرزی به کولبران گرفته شود».
کولبری کار مظلومانه‌ای است. راهکار قطعی پایان‌دادن به این وضعیت این است که کولبری نباید تبدیل به شغل شود اما تا رسیدن به یک وضعیت پذیرفتنی اقتصادی در نقاط مرزی و ایجاد زیرساخت‌ها نمی‌توان انتظار معجزه داشت. در مسئله قاچاق، موضوع کولبری زیاده از حد بزرگ می‌شود.
در ازای یک میلیارد قاچاق، ٩ میلیون سهم کولبران می‌شود
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده اسلامآباد غرب نیز از دیگر نمایندگانی است که مردم منطقه‌اش با پدیده کولبری مواجه هستند. او می‌گوید: «کولبری کار مظلومانه‌ای است. راهکار قطعی پایان‌دادن به این وضعیت این است که کولبری نباید تبدیل به شغل شود اما تا رسیدن به یک وضعیت پذیرفتنی اقتصادی در نقاط مرزی و ایجاد زیرساخت‌ها نمی‌توان انتظار معجزه داشت. به باور من در مسئله قاچاق، موضوع کولبری زیاده از حد بزرگ می‌شود. نه اینکه انتقادی به ماجرای کولبری و تأثیر آن بر پدیده قاچاق نباشد اما یک‌دهم قاچاق کالا به وسیله کولبران انجام می‌شود. در استان کرمانشاه در ازای یک میلیارد تومان که وارد کشور می‌شود ٩ میلیون تومان به کولبران می‌رسد و باقی نصیب بدنه قاچاقچیان می‌شود».
او همچنین تأکید دارد که «بیمه‌کردن کولبرها صرفا در قالب یک راهکار کوتاه‌مدت تا حذف این نوع شغل‌های کاذب و ایجاد شغل‌های واقعی در منطقه پیشنهاد شده است. در نگاه بلندمدت نیز باید به درآمدزایی از نقاط مرزی دقت شود، چنانچه اوضاع در عراق نیز رو به سامان است و با درنظرگرفتن مرز مشترک ایران و عراق می‌توان به بهبود روابط اقتصادی مبتنی بر اشتغال‌زایی برای مرزنشینان توجه داشت».
دفترچه کولبران را ٢٠ هزار تومان می‌خرند و با کامیون بار قاچاق می‌آورند
فلاحت‌پیشه از اینکه بگوید «کولبری شکلی از قاچاق است» ابایی ندارد اما در ادامه توضیح داده که فقر، بیکاری و نبود فرصت اشتغال، جوانان مرزنشین را راهی نقاط صعب‌العبور مرزی و شغل دشوار کولبری می‌کند. پدیده دیگری که از سوی فلاحت‌پیشه عنوان شده اینکه «قاچاقچیان، دفترچه مرزی مرزداران را با ٢٠ هزار تومان خریده و به‌ازای هر دفترچه میزانی کالا وارد می‌کنند. این کالاها اتفاقا با کامیون و مبتنی بر سهمیه دفترچه مرزنشینان وارد می‌شود. حتی شاهدیم که به اسم کولبری و البته به کام قاچاقچیان سیاست‌های مبارزه با قاچاق کالا نیز گاهی دستخوش تغییر می‌شود. متاسفانه این در حالی است که سالی دو میلیون شغل از ناحیه قاچاق کالا سوخت می‌شود».
در استان کرمانشاه در ازای یک میلیارد تومان که وارد کشور می‌شود ٩ میلیون تومان به کولبران می‌رسد و باقی نصیب بدنه قاچاقچیان می‌شود.
چند ماه پیش رسول خضری، قسیم عثمانی، جلال محمودزاده و عبدالکریم حسین‌زاده، نمایندگان پیرانشهر، بوکان و نقده به وزیر کشور تذکر دادند و از وزیر علت تیراندازی به کولبران از سوی نیروی انتظامی و هنگ مرزی را -با وجود تأکید مسئولان کشوری در زمینه تعرض‌نکردن به کولبران- پرسیده‌اند. رسول خضری، نماینده پیرانشهر نیز چندی‌پیش نسبت به رویه شلیک به کولبران در صحن علنی مجلس تذکر داده و از مسئولان خواسته بود در این زمینه کاری انجام دهند.
درخواست نمایندگان مجلس برای پایان‌دادن به تیراندازی به کولبران
در پیرانشهر ۶هزار کولبر مجوز کولبری داشته و در نقطه صفر مرزی نزدیک به مرز تمرچین مشغول حمل بارهایی تا ١٧٠ و ٢٠٠ کیلوگرم هستند. در طرح دوفوریتی نمایندگان مجلس، نمایندگان به دنبال تأمین هزینه‌های بیمه‌کردن کولبرها و اختصاص برخی منابع مالی به مرزنشینان‌اند.
در زمان ارائه تذکرهای شفاهی هم خضری با مخاطب‌قراردادن رئیس‌جمهوری و وزیر کشور درباره وضعیت کولبران تأکید کرد: «به علت بی‌توجهی به وضعیت کولبران، شاهد کشته و زخمی‌شدن تعدادی از آنها در مرزهای سردشت بودیم درحالی‌که پیش از این ۱۵۳ نفر از نمایندگان نامه‌ای مبنی بر وضعیت معیشت مرزنشینان امضا کرده بودند».
جلال محمودزاده نماینده مهاباد نیز پیش از این در تذکری در صحن علنی مجلس به وضعیت کولبران اشاره کرده بود. هفته گذشته هم برزگر، نماینده سلماس، نسبت به کشته‌شدن چند کولبر دیگر اعتراض کرده و تذکر داده بود.