نذز کتاب برای مبارزه با ترامپ
یک نیکوکار ناشناخته این‌روزها در آمریکا کپی‌هایی از سه رمان مشهور پادآرمانشهری را می‌خرد و در کتاب‌فروشی‌ها می‌گذارد تا مردم آنها را بخوانند، بالای این کتاب‌ها هم روی مقوایی از دور نصیحت کرده و نوشته است: «بخوان! مبارزه کن.»
مارگارت اتوود و جرج اورول و اریک لارسون راه‌هایی برای تشویق خوانندگان به مبارزه با دولت ترامپ در شهرهای بزرگی همچون سانفرانسیسکو شده‌اند. یک نیکوکار ناشناخته این‌روزها کپی‌هایی از سه رمان مشهور پادآرمانشهری را می‌خرد و در کتاب‌فروشی‌ها می‌گذارد تا مردم آنها را بخوانند، بالای این کتاب‌ها هم روی مقوایی از دور نصیحت کرده و نوشته است: «بخوان! مبارزه کن.»
جدا از انجمن‌های ادبی و نهادهای مستقل نویسندگان، هراس از عصر ترامپ در کتابفروشی‌های امریکا این روزها خودش را نشان داده است. در کتابفروشی‌های شهرهای بزرگی همچون سانفرانسیسکو، نیویورک و واشینگتن، تب خرید سه رمانی که این روزها در شبکه‌های اجتماعی درباره آن صحبت می‌کنند بالا گرفته است: «۱۹۸۴» نوشته جرج اورول، «سرگذشت ندیمه» نوشته مارگات اتوود و رمان «در باغ حیوانات» نوشته اریک لارسون.
ماجرا از حساب کاربری توییتر کتابفروشی بوک اسمیت سانفرانسیکو شروع شد. کتابفروشی بوک اسمیت خبر داد که چند روزی است خیّری نسخه‌هایی از این سه کتاب را می‌خرد و در کتابفروشی می‌گذارد تا مردم به رایگان آنها را ببرند. خیر ناشناس کارش را با خرید چهل نسخه از هر کدام از این عنوان‌ها شروع کرد و آنها را در کتابفروشی، پایینِ پوستری می‌گذاشت که با دست طراحی شده بود و به محض تمام شدن این نسخه‌ها، خیر ناشناس دوباره پول تعداد دیگری از این نسخه‌ها را می‌پرداخت و این برنامه همچنان ادامه دارد. مسؤولان کتابفروشی گفته‌اند هدف ناشناس از خرید این کتاب‌ها تشویق مردم به مبارزه با سیاست‌های دولت دونالد ترامپ است. آن‌طور که مسؤولان کتابفروشی سانفرانسیسکو گفته‌اند آدم‌های دیگری هم به این حرکت اضافه شده‌اند و فعلاً این سه رمان، با مضمون ضدآرمانشهری و شناخت ویژگی‌های حکومت‌های خودکامه و دیکتاتوری، افزایش پیدا کرده است. اما تغییر ذائقه ادبی امریکایی‌ها لااقل در جدول پرفروش‌ترین‌ها به همین‌جا خلاصه نمی‌شود و حتی وب‌سایت آمازون هم گفته که سفارش کتاب‌های جرج اورول و رمان‌هایی با این مضمون در امریکا رشد پیدا کرده است و در ژانویه سال جدید کتاب‌هایی همچون «دنیای قشنگ نو» نوشته آلدوس هاکسلی، رمان‌های «۱۹۸۴» و «مزرعه حیوانات» اثر جرج اورول، «سرگذشت ندیمه» نوشته مارگات اتوود و «مردی بالای قلعه» نوشته فیلیپ دی دیک از پرفروش‌ترین‌ها هستند. رمان «۱۹۸۴» وقتی محبوب شد که کاربران شبکه‌های اجتماعی بخش‌هایی از سخنرانی‌های دونالد ترامپ و مشاورش را پخش کردند که در آنها می‌گفتند درباره فعالیت‌های اجتماعی شهروندان در شبکه‌های اجتماعی بدون واکنش نخواهند بود و حتی اعلام کردند از این به بعد برای دریافت ویزای امریکا به این مسائل توجه خواهد شد و اینها حرف‌ها و جملاتی است که در «۱۹۸۴» مدام تکرار شده است.
هراس از عصر ترامپ تنها به خرید کتاب خلاصه نشده و این روزها نویسنده‌هایی که سرشان به ادبیات و اعجاز داستان گرم بود یک‌بهک دست‌به‌کار شده‌اند و از تعهد اجتماعی نویسنده در قبال جامعه‌اش حرف می‌زنند. همین چند سال پیش بود که هاروس انگدال، دبیر آکادمی سوئد، گفته بود نویسنده‌های امریکایی به اندازه کافی خوب نیستند و آن‌قدر در پیله تنیده دور خودشان کار می‌کنند که هیچ واکنشی به دنیای بیرون ندارند. اما حالا پل استر می‌گوید که در مقام نویسنده‌ای امریکایی از پیروزی دونالد ترامپ نه تنها ترسیده بلکه آن را بدترین اتفاق سیاسی زندگی‌اش می‌داند و سعی دارد با آن مبارزه کند.
او در گفتگوی مفصلی با روزنامه بریتانیایی «گاردین» گفته است: «حالا دیگر نمی‌توانم فقط برای خودم زندگی کنم و بنویسم، می‌خواهم سال‌های پیش رو را صرف مبارزه با ترامپ کنم.»
پل استر، که این روزها تازه‌ترین رمانش «۴۳۲۱» منتشر شده، در جریان برنامه‌های رونمایی کتابش هم درباره بحران امروزی، که امریکا با آن درگیر است، واکنش نشان داده. عملگرایی پل استر آن‌قدر این‌روزها زیاد شده که بعد از سه دهه بالاخره پذیرفته ریاست انجمن پن امریکا را در ۲۰۱۸ به عهده بگیرد. دولت ترامپ به دلیل برنامه‌هایی که طی همین مدت نهادهای مدنی همچون انجمن پن در مخالفت با طرح‌ها و برنامه‌های او داشته‌اند، اعلام کرده که بودجه صدوپنجاه‌میلیون‌دلاری نهادهایی که به پشتیبانی هنر و ادبیات و علوم‌انسانی مشهور هستند قطع می‌کند. از طریق همین بودجه هر سال به بیش از شصت نویسنده امریکایی جوایزی اهدا می‌شود و حالا به‌زعم استر و اعضای انجمن قلم، دولت ترامپ قلب امریکا را نشانه رفته و باید مراقب بود.
نگرانی‌های استر از وقتی نامزدی ترامپ در انتخابات جدی شد، آغاز شده است. او می‌گوید: «هرکسی که دور و اطرافم می‌شناسم در آستانه فروپاشی عصبی است، چه کسی باور می‌کند که دوباره از تریبون‌های رسمی بشنویم که بیایید دوباره امریکا را سفیدپوست بکنیم. امریکا همیشه مملکت نژادپرستی بوده، اما اینکه شخص رئیس‌جمهور بخواهد از تریبون رسمی این ایده‌ها را فریاد بزند، فاجعه است.»
استر معتقد است نظام سیاسی امریکا به بن‌بست واقعی رسیده است، او می‌گوید: «هیچ‌وقت تا این اندازه از امریکا سرخورده نبودم. هر روز از خودم می‌پرسم ما که هستیم و به کجا می‌رویم؟ برای دوام آوردن خودم بود که پذیرفتم در انجمن پن حضور پررنگ‌تری داشته باشم. من و همسرم می‌خواهیم امید را به خودمان برگردانیم و باید با ایده‌های خطرناک و نژادپرستانه و جنگ‌طلبانه دولت جدید مبارزه کنیم.»
اما پل استر در این مسیر تنها نیست و روزبه‌روز به تعداد نویسندگانی که به سیاست‌های مهاجرستیزانه و نژادپرستانه دولت ترامپ واکنش نشان می‌دهند اضافه می‌شود. استر معتقد است باید اراده‌ای بین‌المللی هم در میان باشد تا بتوان جلو سیاست‌های چهل‌وپنجمین رئیس‌جمهور امریکا را گرفت. او می‌گوید: «اگر ترامپ به حماقت‌هایش ادامه بدهد و بخواهد توافق‌های محیط‌زیستی را زیرپا بگذارد، باید در سطح بین‌المللی دست به بایکوت بزنند. مردم محصولات امریکایی را تحریم بکنند و بگویند خیلی خوب، پس ما هم تنبیهت می‌کنیم.»
تونی موریسون، نویسنده رنگین‌پوست امریکایی و برنده نوبل ادبیات، هم به جنبش نویسندگان معترض پیوسته است. اما او می‌گوید امریکا همیشه همین بوده و حالا نفرت از رنگین‌پوست‌ها و ارزش‌دهی به نژاد سفید فقط فرصتی برای عرض‌اندام پیدا کرده و عیان شده است. تونی موریسون در یکی از سخنرانی‌هایش گفته: «فکر می‌کنید یک عده یک‌شبه به این نتیجه رسیده‌اند که بیایند و فریادهای ترامپ سر بدهند و یاد هیتلر را زنده کنند. آنها همیشه از امریکایی که سفیدپوست‌هایش کم باشد می‌ترسیدند و حالا از روی همین ترس به ترامپ رأی داده‌اند و بعد هم در خیابان فریاد می‌زنند و زورشان را هم به‌زودی نشان می‌دهند. در امریکا همیشه امریکایی بودن به رنگ پوست مرتبط بوده و برخلاف اروپا که واقعاً از قشری از ماجرای نژادپرستی عبور کرده، اینجا ما غرق هستیم.
به‌تازگی الکساندر همون، نویسنده بوسنیایی-امریکایی، هم به این کمپین پیوسته و گفته است برای درامان ماندن از ویروس نژادپرستی و جامعه‌مدنی‌ستیزی ترامپ، باید واکنش‌گرا شد. همون گفته است: «این پایانی است برای دموکراسی امریکایی و شاید پایانی برای خود امریکا. ترامپ چکیده آن چیزی است که باید نژادپرستی و ضد جامعه مدنی دانست و حضورش برای این رویکرد راهگشایی به حساب می‌آید تا همه آنهایی که چنین احساساتی را پنهان کرده بودند به غلیان بیفتند. چیزی که ترامپ را در انتخابات پیروز کرد جمعیت سفیدپوست‌دوستی بودند که می‌خواستند شانسشان را برای این یک‌دست شدن امتحان کنند و این آغازی است برای فروپاشی همه ارزش‌ها.»
تعداد نویسندگانی که به این جنبش پیوسته‌اند روزبه‌روز بیشتر می‌شود. جویس کرول اوتس، نویسنده سرشناس امریکایی، نگران است و نه تنها سخنرانی‌هایی با مضمون هراس از نژادپرستی و فروریختن جامعه مدنی داشته است بلکه مدام برای مجله «نیویورکر» می‌نویسد و در یکی از تازه‌ترین یادداشت‌هایش به ستایش نویسندگان مهاجر و به‌ویژه ویتنام پرداخته است. مجله «نیویورکر» و روزنامه «نیویورک تایمز» و «نیویورک ریویو آو بوکز» تریبون‌هایی شده‌اند که نویسندگان معترض تلاش می‌کنند از طریق آنها با مردم درباره این خطر گفت‌وگو کنند، آن‌قدر که فلیپ راث در قالب نامه‌ای به «نیویورکر» انزجارش از ترامپ را اعلام می‌کند و می‌گوید از اینکه رئیس‌جمهوری با دایره لغات هفتادوهفت‌کلمه‌ای دارند خشمگین و خجالت‌زده است.