از کشته ستانند غرامت
انتشار فراخوان برای ساخت یادمان آتشنشانان کشتهشده به لاپوشانی و فضاسازی رسانهای شهرداری شباهت دارد. سازمانی که اگر به جای ریخت و پاشهای چندهزار میلیارد تومانی، بودجه مورد نیاز آتشنشانی را پرداخت میکرد امروز ایران دغدار شجاعترین فرزندانش نبود.
صدای فروریختن پلاسکو هنوز در گوش مردم زنگ میزند و نگاهها هم به سمت شهرداری تهران و بنیاد مستضعفان است، شهرداری تهران به عنوان مسئول نظارت بر ایمنی ساختمانها و تجهیز آتشنشانها و بنیاد مستضعفان به عنوان مالک و مسئول رعایت اصول ایمنی در ساختمان. حالا شهرداری میخواهد برای آتشنشانان یادمان برپاکند و بنیاد مستضعفان هم بار دیگر پلاسکو را بسازد.
در این مدت هر دوی این سازمانها تلاش کردهاند از بار تقصیر خود در این ماجرا بکاهند. بنیاد مستضعفان اعلام کرده ساختمان پلاسکو را دوباره و ظرف دو سال خواهد ساخت و واحدهای جدید را به سرقفلیداران تحویل میدهد. البته این سازمان درباره علت بیتوجهی به ایمنی ساختمان و بیمهنشدن آن توضیحی نداده است ولی محمد سعیدیکیا، رئیس بنیاد مستضعفان گفته از مسئولیت خود در ساختمان پلاسکو شانه خالی نمیکند. سازمان آتشنشانی اعلام کرده بارها درباره ضعف ایمنی این ساختمان هشدار داده بود اما هیچکس به آن توجهی نکرده است.
در این میان شهرداری تهران که بار دیگر ضعف ساختاریش در مدیریت شهر آشکار شد، دست به دامن توجیه و تفسیر واقعه شده است. محمدباقر قالیباف، شهردار تهران بعد از فروریختن ساختمان این بار لباس مدیریت بحران به تن کرد و در محل حاضر شد و برای بازدیدکنندگان از رئیس و وزاری دولت گرفته تا نمایندگان مجلس ماجرا را تشریح کرد، اما «مدیر جهادی» تهران حتی برای ذرهای در قبال این حادثه مسئولتی قبول نکرده است.
حرفهای فروخورده شورای شهر از حادثه
بسیاری از جمله اعضای شورای شهر تهران، شهرداری را مقصر وقوع حادثه پلاسکو میدانند. محسن سرخو، عضو شورا گفته شهرداری درباره ایمنی ساختمان اهمال کرده، او همچنین گفته بارها به شهرداری درباره کمبود تجهیزات آتشنشانی برای ساختمانهای بلند تذکر داده شده بود اما اقدام موثری انجام نشد.
رحمتالله حافظی، دیگر عضو شورای شهر تهران هم گفته ۱۴۰ میلیارد تومان از محل ۲ درصد عوارض ایمنی ساختمانها برای تامین تجهیزات آتشنشانی در نظر گرفته شده بود و با اینکه ۵۴ میلیارد تومان از این بودجه محقق شده اما فقط ۲۱ میلیارد تومان به آتشنشانی پرداخت شده است.
حافظی همچنین بعد از جلسه فوقالعاده شورای شهر تهران برای بررسی موضوع فروریختن ساختمان پلاسکو در توییتر خود نوشت: «علت مجادله در جلسه شورای شهر، انعکاس یا عدم انعکاس حقایق حادثه از زبان مصدومان و نیروهای عملیاتی، برای افکار عمومی بود.» هرچند این عضو شورای شهر تهران که به نظر میرسد حرفهای زیادی برای گفتن درباره حادثه دارد اعلام کرده در مورد احقاق حقوق شهروندان سکوت نخواهد کرد اما «به احترام شهدای این فاجعه تا پایان عملیات صبوری» میکند.
علت مجادله در جلسه شورای شهر، انعکاس یا عدم انعکاس حقایق حادثه از زبان مصدومان و نیروهای عملیاتی، برای افکار عمومی بود.#پلاسکو #شورای_شهر
— dr.hafezi (@drhafezi) January 21, 2017
این اظهارنظرهای پرشور در حالی است که شورای شهر تهران هم به عنوان نهاد ناظر بر عملکرد شهرداری تهران در این حادثه بیتقصیر نیست. با گذشت ۱۸ سال از عمر تشکیل شورای شهر هنوز سامانهای برای نظارت بر عملکرد مالی شهرداری تهران وجود ندارد و اعضای شورا به اتوماسیونهای شهرداری دسترسی ندارند. هرچند در دورههای سوم و چهارم برای ایجاد این ساختار نظارتی تلاش شد اما هیاترئیسه شورای شهر تهران این اجازه را به اعضای شورا نداد تا کار خود را تکمیل کنند. حامیان شهردار تهران در شورای شهر تقریبا هر طرحی برای نظارت بیشتر بر کار شهردار را رد میکنند.
تا امروز شهرداری هم هیچ توضیح قانعکنندهای درباره علت پرداختنشدن بودجه موردنیاز سازمان آتشنشانی ارائه نکرده است. مدیران شهرداری بیشتر در رسانههای همسویشان درباره چگونگی وقوع حادثه یا عملیات آواربرداری توضیحات مفصلی دادهاند. مهمترین توجیه آنها این است که درباره ناامن بودن ساختمان اخطار داده شده بود، اما این اخطاریهها هم به مالک ساختمان، یعنی بنیاد مستضعفان ابلاغ نشده بلکه به کسبه ارائه شده بود. البته کسبه هم امروز (یکشنبه ۳ بهمن) جلسه تشکیل دادهاند، معتقدند بنیاد مسئول ایمنی ساختمان بوده و میگویند بنیاد مستضعفان ۱۷ درصد بابت نقل و انتقال از کسبه پول دریافت میکرده و سئوالشان این است که «این پول کجا هزینه شده؟»
یادمانی برای فراموشی
حالا شهرداری تهران بعد از بیپاسخگذاشتن دلیل بیتوجهی به ایمنی ساختمان پلاسکو و همچنین تامیننکردن بودجه خرید تجهیزات آتشنشانی فراخوانی برای ساخت «یادمان شهدای آتشنشان» منتشر کرده است. سازمان زیباسازی شهرداری تهران دلیل ساخت این یادمان را زنده نگاهداشتن خاطره «جانفشانی آتشنشانان قهرمان» و گرامیداشت یاد آنها اعلام کرده است.
این در حالی است که شهرداری در نظر افکارعمومی همچنان مقصر اصلی این حادثه شناخته میشود و در فضای مجازی هزاران نفر خواستار استعفای قالیباف از مقام شهردار تهران شدهاند. هرچند حامیان قالیباف این افراد را به سوءاستفاده سیاسی از اتفاق و مردهخوری و لاشخوری سیاسی متهم کردهاند اما مردم معتقدند شهرداری باید مسئولیت اتفاق را برعهده بگیرد و بالاترین مقام این سازمان در برابر کشتهشدن دهها آتشنشان در این حادثه مسئول است.
حالا و در این فضا انتشار فراخوان برای ساخت یادمان برای آتشنشانان کشتهشده در این حادثه بیش از آنکه نشان از احترام به مقام آنها باشد به لاپوشانی و فضاسازی رسانهای شهرداری تهران شباهت دارد. سازمانی که اگر به جای ریخت و پاشهای ۵ هزار میلیارد تومانی در پروژههای نمایشی مانند ساخت بزرگراه دو طبقه به امید نشستن مدیرش بر مسند ریاست دولت، ۱۴۰ میلیارد تومان به سازمان آتشنشانی پرداخت میکرد امروز ایران دغدار شجاعترین فرزندانش نبود.