بازنگری در مفهوم کلاس مدرن
در آینده ما چیزی به اسم «کلاس درس» نخواهیم داشت. مانع پیشرفت راه کلاس‌های آینده همین عبارت «آینده کلاس‌ها» است. این عبارت ذهن ما را به شیوۀ طبقه‌بندی دانش‌آموزان بر اساس سن و نشاندن آنها باهم در یک کلاس با یک معلم محدود می‌کند.
از افراد سرشناسی که در حوزۀ آموزش خدمت می‌کنند – از سیاست‌گذار و معلم گرفته تا فعالان این حوزه و والدین – این سؤال را پرسیدیم که از نظر آنان مدرسۀ ایده‌آل چگونه است. ما از آنان خواستیم تا برای تصور سیستم آموزشی آرمانی خود قوانین، سیاست‌ها و هزینه‌ها را در نظر نگیرند. می‌خواستیم بدانیم بزرگترین و ریزترین جنبه‌هایی که این مردان و زنان با بیشترین حساسیت آن را برای یک مدرسه مورد بررسی قرار می‌دهند کدام است، تا در دنیای واقعی به آنها جامۀ عمل بپوشانیم. آنها از نو به بررسی مسئله پرداختند تا بهشت آموزشی خود را بسازند. در این گزارش از آنها خواسته شده فضای آموزشی و کلاس بی‌عیب و نقص را توصیف کنند.
ریتا پین آرنز، مدیر سیاست آموزشی مرکز عملیاتی منابع جنوب شرقی آسیا
دانش‌آموزان باید در کلاس‌هایی باشند که برای آنها روحیه‌بخش و الهام‌بخش باشد – مکان‌هایی روشن با هوای تازه و پر از نمونه کارهایی که آنها قرار است به انجام آن ترغیب شوند. بعضی کلاس‌ها کمی سنتی‌تر خواهد بود یعنی به شیوه‌ای که امروزه از کلاس در ذهن ماست، اما بقیه خارج یا در اتاق‌های روباز(atrium) یا آمفی‌تئاتر برگزار خواهد شد. می‌توان از صندلی‌هایی با جاکتابی، کوسن و یا نیمکت استفاده کرد که به‌صورت ردیفی یا دایره‌ای چیده شده‌اند – هر طور که معلم بخواهد، به این معنی که یک الگوی خاص که برای همۀ کلاس‌ها اعمال شود وجود نخواهد داشت. هر کلاس طبق نیازهای مسئله مورد آموزش برگزار خواهد شد؛ اما اولویت‌دادن مدارس در وهله اول به نحوه چیدن کلاس‌ها است و مهم‌تر از همه‌چیز به‌منظور جان دوباره بخشیدن به آموزش و سپس در صورت نیاز، بازتاب محیط‌های گوناگونی که کودک خارج از نهاد مدرسه با آنها در ارتباط خواهد بود. دانش‌آموزان فضاهای زیبایی در اختیار خواهند داشت که باعث می‌شود از بودن در مدرسه لذت ببرند – محیطی باوجود هنر، گیاهان زنده، موسیقی و در صورت امکان، صندلی‌های راحت و امکان دسترسی به اینترنت پرسرعت.
نیکولسون بیکر، نویسندۀ کتاب جایگزین: رفتن به مدرسه همراه هزاران کودک
پنجره‌هایی که بتوان آنها را باز کرد، مثل حمام‌های تمیز و صندلی‌های تک‌نفره که بتوان آنها را به شکل‌های مختلف چید ازجمله امکانات خوب به شمار می‌روند. به نظر می‌رسد مدارس و کلاس‌های کوچک نتیجۀ بهتری نسبت به مدارس و کلاس‌های بزرگ داشته باشند.
دانش‌آموزان باید در کلاس‌هایی باشند که برای آنها روحیه‌بخش و الهام‌بخش باشد – مکان‌هایی روشن با هوای تازه و پر از نمونه کارهایی که آنها قرار است به انجام آن ترغیب شوند.
معلمان از تزیین‌کردن کلاسشان لذت می‌برند؛ دیوارهای اتاقی که من به‌عنوان معلم جایگزین در آنجا تدریس می‌کردم پر بود از چیزهای رنگی – پوسترها و جداول، قوانین و تذکرات و شخصیت‌های کارتونی و لیست کلمات کلیدی. بعضی وقت‌ها تزیینات خیلی خوب جواب می‌دهد، بعضی وقت‌ها نه. در کل، نباید شورش را درآورد. اگر شما مجبور باشید هرروز وارد مکانی شوید که آن را دوست ندارید هر جملۀ روی دیوار می‌تواند آزاردهنده باشد.
کارول بریس، مدیر اجرایی «شبکۀ حامی آموزش عمومی»
تجربۀ من به‌عنوان مدیر دبیرستان به من آموخت که هیچ‌وقت زمان زیادی را روی «مسائل کوچک» صرف نکنم. به نظرم نحوۀ چینش صندلی‌ها در زمرۀ همین مسائل قرار می‌گیرد. دانش‌آموزان و معلمان نیازمند فضایی تمیز، جادار با تهویۀ مناسب و نورپردازی خوب برای تدریس و یادگیری‌اند. هر مدرسه‌ای مجهز به وسایل تهویۀ هوا خواهد بود و همچنین کلاس‌ها باید در فصول سرد به‌اندازۀ کافی گرم شوند البته نه بیش‌ازحد.
راهرو باید ساکت باشد و کلاس‌ها باید تا جایی که امکان دارد عایق صدا باشند. صندلی‌ها یا میزها باید راحت باشند و باید به شیوه‌ای که معلم آنها را برای درس مناسب می‌داند چیده شوند. همه‌چیز باید به‌گونه‌ای طراحی شود که کمترین حواس‌پرتی را برای دانش‌آموزان و معلمان داشته باشد.
من شاهد بودم که مدتی دیوارهای متحرک خیلی معروف شدند و سپس از مد افتادند، مثل بحث‌هایی که دربارۀ استفاده از تخته‌سیاه یا تخته‌سفید بود یا اینکه صندلی‌ها را دایره‌ای بچینیم یا ردیفی؛ اما در نهایت به نظر می‌رسد به سمت طرح‌هایی پیش می‌رویم که کاملاً سنتی‌اند. به نظرم علت این امر آن است که آن شیوه‌ها به‌خوبی به نیازهای دانش‌آموزان و معلمان جواب می‌دهد.
کاترین کاشینبری، مدیر اجرایی «والدین حامی مدارس عمومی»
در کل، انواع مختلفی از میزتحریرها بسته به سایز و ظرفیتشان موجود خواهد بود – انفرادی، طویل یا دایره‌ای شکل. صندلی‌ها قابل جابجایی خواهند بود و میزی به آنها اضافه نمی‌شوند. بالشت‌های بزرگ کنار پنجره‌ها وجود خواهد داشت. دانش‌آموزان این امکان را دارند که مکانی را جست‌وجو کنند که برای آنها راحت‌تر است. همچنین دانش‌آموزان اجازه دارند بایستند، حتی زمانی که با کامپیوتر کار می‌کنند. مکان باز و بزرگی به‌عنوان محل گردهم‌آمدن افراد در نظر گرفته خواهد شد. کلاس پنجره‌های بزرگی خواهد داشت تا نور طبیعی فراوان از طریق آن وارد کلاس شود. کلاس رنگارنگ خواهد بود، البته نه رنگ‌های جیغ که باعث حواس‌پرتی شوند – رنگ‌ها آبی، سبز، سفید و زرد خواهند بود. کلاس مجهز به تجهیزات چندرسانه‌ای به همراه به‌روزترین کامپیوترها خواهد بود. مکان‌هایی در نظر گرفته خواهد شد تا دانش‌آموزان بتوانند ایده‌هایشان را در آنجا ابراز کنند و از این طریق به فعال‌ترشدن محیط آموزشی کمک کنند. همچنین کلاس با توجه به موضوع چیده خواهد شد اما ایستگاه‌های تعامل برای هرکس در نظر گرفته می‌شود تا همۀ دانش‌آموزان بتوانند یادگیری عملی را تجربه کنند.
مایکل هورن، از بنیانگذاران موسسۀ کریستنسن کلیتون
در آینده ما چیزی به اسم «کلاس درس» نخواهیم داشت. مانع پیشرفت راه کلاس‌های آینده همین عبارت «آینده کلاس‌ها» است. این عبارت ذهن ما را به شیوۀ طبقه‌بندی دانش‌آموزان بر اساس سن و نشاندن آنها باهم در یک کلاس با یک معلم محدود می‌کند. دانش‌آموزان [در آینده] در محیط‌هایی دانش‌آموزمحور به یادگیری خواهند پرداخت – شاید به آنها استودیوهای آموزش بگوییم – که در آن روند یادگیری هر دانش‌آموزی به‌صورت انفرادی تحت نظر خواهد بود تا نیازهایش به‌صورت دقیق مشخص شود. طرح‌ریزی دوباره مکان‌ها و امکانات با توجه به موازین عاملیت دانش‌آموزان، انعطاف‌پذیری و انتخاب دانش‌آموز که بنیان الگوهای نوین آموزشی‌اند، امری حیاتی است. ازآنجایی‌که این الگوها از ترکیب شیوه‌های چندگانۀ آموزشی بهره می‌برند، به فضاهایی برای انواع مختلف فعالیت نیاز خواهند داشت؛ فعالیت‌هایی که می‌تواند به‌صورت فردی از طریق رسانۀ دیجیتال یا در گروه‌های کوچک تعاملی انجام شود. طبق آنچه لری کرنز (Larry Kearns)، یکی از معماران گروه Wheeler Kearns Architects که اخیراً مدرسه‌ای با بهترین و به‌روزترین فضاها را در شیکاگو طراحی کرده، به من گفت «فضاهای موردنیاز برای همۀ این شیوه‌های آموزشی را می‌توان در فضای موجود کنونی به شیوه‌ای کنار هم قرار داد که کمترین مزاحمتی را برای هم ایجاد نمی‌کنند. ترکیب فضای آموزشی ذاتاً نمی‌تواند با محوریت خاصی باشد، چراکه برای دانش‌آموزان طراحی می‌شود. میز معلم، اگر وجود داشته باشد، در حاشیۀ کلاس خواهد بود.»
مانع پیشرفت راه کلاس‌های آینده همین عبارت «آینده کلاس‌ها» است. این عبارت ذهن ما را به شیوۀ طبقه‌بندی دانش‌آموزان بر اساس سن و نشاندن آنها باهم در یک کلاس با یک معلم محدود می‌کند.
ریچارد کالنبرگ، عضو ارشد «بنیاد قرن»
چگونگی برپایی [کلاس] طبق کارکرد [آن کلاس] خواهد بود و اگر یکی از اصول اصلی آموزش عمومی ترویج گام‌به‌گام آموزش دموکراسی است، پس دانش‌آموزان باید باهم برابر باشند (این‌طور نباشد که برخی جلو بنشینند، برخی عقب) و همچنین دانش‌آموزان مشارکت‌کنندگان فعال در فرآیند آموزش باشند نه صرفاً دریافت‌کنندگان منفعل اطلاعاتی که معلم به آنها می‌دهد. چینش ردیفی مرسوم باعث تقویت تفکر طبقه‌بندی [طبقه‌بندی افراد در جامعه] می‌شود. این در حالی است که چیدن صندلی‌ها به‌صورت دایره‌ای این را تداعی می‌کند که دانش‌آموزان باید طریقۀ مباحثه و نحوۀ تصمیم‌گیری را بیاموزند. همچنین در حالت چینش دایره‌ای، می‌توان صندلی‌ها را به گروه‌های کوچک چهارتایی دسته‌بندی کرد تا روحیۀ همکاری را بین دانش‌آموزان تقویت کند.
در این کلاس‌ها کارهای هنری و پروژه‌های دانش‌آموزان به نمایش گذاشته خواهد شد اما هرگز نمره یا امتیاز به‌صورت عمومی اعلام نخواهد شد، چراکه ممکن است باعث تحقیر دانش‌آموزانی شود که باهم رقابت دارند. ویژگی مهم کلاس‌های امروزه این است که دانش‌آموزان از هر قشری در آن حضور دارند – ثروتمند و فقیر، سیاه و سفید، لاتین و آسیایی. اهمیت مدارس ادغام‌شده ازاین‌روست که به دانش‌آموزان می‌آموزد چگونه با همکلاسی‌هایشان که از قشری متفاوت از آنها هستند کنار بیایند و این پیام را پررنگ‌تر کند که در آمریکا همۀ ما از لحاظ اجتماعی برابر هستیم. دانش‌آموزان خانواده‌های کم‌درآمد که در مدارسی با دانش‌آموزانی از سطوح مختلف درآمد درس می‌خوانند بیش از دو سال از دانش‌آموزان کم‌درآمد که در مدارس خانواده‌های به‌شدت فقیر درس می‌خوانند، جلوترند؛ بنابراین ما علاوه بر اطمینان‌یافتن از چینش مناسب صندلی‌ها باید بدانیم که پیش‌زمینۀ دانش‌آموزانی که روی آن صندلی‌ها نشسته‌اند نیز متفاوت است.
مایکل ری، بنیان‌گذار «استیودنت‌فرست» و رئیس سابق مدارس عمومی واشنگتن دی.سی.
کلاس‌های مقطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان به‌کلی از هم متفاوت خواهد بود. کلاس‌های مقاطع ابتدایی جایگاه‌های کار خواهند داشت که به‌راحتی در کلاس جابجا می‌شوند و باعث گسترش روابط بین دانش‌آموزان می‌شود. همچنین فضایی دوست‌داشتنی تحت عنوان «محل قصه‌گویی» نیز وجود خواهد داشت. محلی ساخته‌شده از مواد نرم و با رنگ‌های گرم برای نشست‌های جمعی که کل کلاس آنجا گرد هم می‌آیند برای اعلام برنامه‌ها، قرائت و برگزاری جشن‌ها.
کلاس‌های مقطع راهنمایی به همراه بچه‌ها بزرگ‌تر و کامل‌تر می‌شوند، مکان‌هایی برای نشستن‌های گروهی مثل صندلی‌های پای پنجره یا نیمکت‌هایی به همراه میزکارهایی برای مشارکت و همکاری. این کار باعث آسان‌تر شدن کار گروهی برای دانش‌آموزان می‌شود و همچنین فضای موردنیاز برای کار و تفکر شخصی را نیز پیش‌بینی می‌کند.
نحوۀ برگزاری کلاس بر عهدۀ معلم و بر اساس نیاز کلاس خواهد بود. کلاس‌ها به‌تناسب هدف برگزاری آن کلاس سازمان‌دهی می‌شود.
کلاس‌های دبیرستان توسط خود دانش‌آموزان طراحی می‌شود که در آن فضایی لابی‌مانند برای کارهای گروهی و فضاهای اختصاصی بیشتری برای کار و مطالعۀ فردی در نظر گرفته می‌شود. کلاس‌های مقطع دبیرستان بازتابی از مرحلۀ رشدی هستند که دانش‌آموزان دبیرستان آن را از سر می‌گذرانند، یعنی دورۀ انتقال. این نوع طراحی استقلال را برای آنها به ارمغان می‌آورد، درعین‌حال که محیطی پربار برای کاوش خواهد بود.
کلاس‌های همۀ مقاطع از فناوری تعاملی، کتاب‌ها و ابزار مخصوص خواندن متون الکترونیکی و تا جایی که ممکن باشد از نور طبیعی بهره‌مند خواهند بود. علاوه بر این، همۀ مدارس تدبیری برای فضاهای آموزشی غیرمرسوم مثل باغ‌ها، آشپزخانه و مکان‌هایی خارج از محیط آموزشی خواهند اندیشید.
رندی وینگارتن، دبیر «فدراسیون معلمان امریکا»
این پرسش‌ها از چگونگی یک کلاس ایده‌آل خنده‌دار است. من در نیویورک روی قراردادی مذاکره کردم که در آن ذکر شده بود که نحوۀ برگزاری کلاس بر عهدۀ معلم و بر اساس نیاز کلاس خواهد بود. کلاس‌ها به‌تناسب هدف برگزاری آن کلاس سازمان‌دهی می‌شود. یک آزمایشگاه علوم نیازمند تجهیزات علمی است. یک اتاق موسیقی نیازمند ابزارآلات موسیقی است. همۀ کلاس‌ها به صندلی و کتاب کافی برای دانش‌آموزان نیاز دارد و معلمان کلاس را به صورتی می‌چینند که بهترین شکل ممکن برای یادگیری دانش‌آموزان است.
این مسئله نیز حائز اهمیت است که از فناوری در جایگاه مناسب آن استفاده کنیم. فناوری ابزار قدرتمندی است اما باید با هدف مجهزکردن آموزگار صورت گیرد نه به‌عنوان جانشینی برای آموزگار. همچنین این ابزار باید باعث پیشرفت واقعی کار آموزگاران بشود نه آن‌چنان‌که برنامه‌ای باشد که صرفاً وسیله‌ای را در اختیار دانش‌آموزان قرار دهیم و انتظار نتایج مثبت داشته باشیم.
منبع: The Atlantic
نوشته: هیلی گلاتر، امیلی دروی، و آلیا وانگ