ویرانی حیران به روایت شاهد عینی

حیرت در فاصله ۳۰ کیلومتر تا پایان مرزهای جغرافیایی آستارا با استانی همجوار آغاز می‌شود؛ جایی که در تابلو خوشامدگویی با امضای دهیار و شورا می‌خوانید: «به مهد زیبایی‌های گیلان، منطقه ویژه توریستی، تفریحی و گردشگری حیران شهرستان مرزی بندر آستارا خوش آمدید» اما کسی روی کلمه آستارا خط کشیده و با ماژیک آبی نوشته: اردبیل. نیازی به چرخاندن سر نیست، فقط کافی است در امتداد طولی همین تابلو به مجموعه ساختمان‌های ویلایی نگاه کنید که مثل قارچ رشد کرده اند و سر خود را از بین درختان و سبزی دشت بیرون کشیده اند؛ ویلاهایی که گفته می شود متعلق به چهره‌های صاحب نام، سیاسی، اجتماعی، ورزشی، هنری و اطرافیان آنهاست و البته در این بین نام دو نماینده مجلس هم شنیده می‌شود؛ نمایندگانی که در روزهای گذشته هر دو دست به افشاگری زده‌اند و هر یک با نام بردن از دیگری از تخریب منطقه حیران و زمین‌خواری گسترده در این منطقه گفته‌اند. البته در این بین و به صورت مشخص هر دو این نمایندگان که از آنها نام برده می‌شود یعنی صفر نعیمی رز، نماینده آستارا و کمال‌الدین پیرموذن، نماینده اردبیل در گفت‌وگو با «اعتماد» اعلام می‌کنند که هرگز صاحب ویلا در منطقه حیران نبوده‌اند و نیستند.

ویلاهایی که چشم‌انداز خوبی داشته باشند با متراژ بالای هزار متر و دارای سند بدون چانه زنی از یک میلیارد تومان به بالا به فروش می‌رسند؛ ویلاهایی با امکانات کامل و لوکس که در منطقه‌ای کوهستانی و جنگلی تجربه استفاده از استخر، سونا و جکوزی را نیز در اختیار صاحبان‌شان قرار می‌دهند.

چند روزی است خبری جنجالی با عنوان «زمین‌خواری» در منطقه حیران رسانه‌ای شده و در صدر اخبار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور قرار گرفته است؛ موضوعی که با واکنش دادستانی، ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی، نمایندگان مجلس و شماری از مردم دو استان همراه شده است. فرمانداری و بخشداری آستارا به دنبال مراجعه و تماس خبرنگار «اعتماد» ارایه هرگونه توضیح را موکول به اعلام نتایج بررسی‌ها در آینده می‌کند اما تاکید دارند که مجوز ساخت‌وساز در منطقه در دولت روحانی صادر نشده و اگر تخلفی در منطقه صورت گرفته مربوط به دولت قبلی است.

قیمت‌های حیرت‌انگیز

اما صاحبان ملک در حیران زمین خود را به چه قیمتی خرید و فروش می‌کنند؟ طبیعتا قیمت زمین در این دهکده توریستی که در بعضی از مناطق بیش از هزار و ۷۲۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد هم با توجه به متراژ، چشم‌انداز و امکانات متفاوت است و از حدود ۳۰۰ هزار تومان تا سه میلیون تومان در نوسان است. قیمت ویلاها هم به همین ترتیب است؛ یعنی ویلاهایی که چشم‌انداز خوبی داشته باشند با متراژ بالای هزار متر و دارای سند بدون چانه زنی از یک میلیارد تومان به بالا به فروش می‌رسند، ویلاهایی با امکانات کامل و لوکس که در منطقه‌ای کوهستانی و جنگلی تجربه استفاده از استخر، سونا و جکوزی را نیز در اختیار صاحبان‌شان قرار می‌دهند. امکاناتی که بسیاری از ویلاهای کوچک منطقه نیز از آنها برخوردارند. تنها نکته عجیب داشتن سونا و استخر در ویلاهای حیران نیست، طبق اظهارات اهالی بعضی از مالکان ثروتمند از آب چشمه‌های اطراف برای پر کردن استخرهای داخل ویلاها استفاده می‌کنند و آن هم در شرایطی که بسیاری از بومیان با کمبود آب مواجه هستند. صاحب یک مشاور املاک در حیران توضیح می‌دهد اگر فردی در زمین ۱۸۰۰ متری ویلای ۵۰۰متری با کلیه امکانات مانند سیستم گرمایش و سرمایش از کف و تعبیه چاه عمیق و مبله با نمای داخلی و بیرونی مناسب ساخته باشد به راحتی می‌تواند به ازای هر متر از سازه خود حدود یک میلیون و هفتصد هزار تومان از خریدار وجه دریافت کند.

طبق اظهارات اهالی، بعضی از مالکان ثروتمند از آب چشمه‌های اطراف برای پر کردن استخرهای داخل ویلاها استفاده می‌کنند و آن هم در شرایطی که بسیاری از بومیان با کمبود آب مواجه هستند.

البته به گفته او این‌گونه نیست که تمام ویلاها فقط برای فروش ساخته شوند. تعدادی از ویلاها هم صرفا اجاره داده می‌شوند که کمترین قیمت با امکانات معمولی برای یک شب ۱۰۰ هزار تومان است و قیمت‌ها برای مناطق بهتر حیران ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان پیشنهاد می‌شود. صاحب مشاور املاک ملاک قیمت‌گذاری‌ها را متفاوت اعلام کرد و می‌گوید صرفا متراژ دارای اهمیت نیست و مثلا عده‌ای از شهروندان هنگام مراجعه برای اجاره خواستار ویلایی هستند که به جاده مارپیچی و کوه حیران راه داشته باشد. او قیمت این ویلاها را با امکانات مناسب از ۳۵۰ هزار تومان تا ۴۰۰ هزار تومان اعلام می‌کند. البته به گفته او اگر به تعداد شب‌ها افزوده شود معمولا با تخفیف صاحبان ویلا مواجه می‌شوند.

همچنان ساخت‌وسازها ادامه دارد

در حالی راه‌مان را به سمت ویلاهایی با این قیمت‌ها کج می‌کنیم که دقایقی قبل مشرف به آنها بودیم و به نوعی منطقه در ارتفاع حیران زیر پای‌مان بود. حالا هنگام قدم زدن در کوچه پس‌کوچه‌های حیران انگار در دره‌ای عمیق قرار داریم و اتومبیل‌ها و افراد از جاده مارپیچی ما را زیر پای خود احساس می‌کنند.

بیشتر سازه‌ها هیچ نشانی از منطقه‌ای روستایی ندارند و اکثر ویلاها با رنگ سفیدند و تعدادی با ترکیب رنگی صورتی، آبی و نارنجی خودنمایی می‌کنند. ترکیب رنگ به کار گرفته شده در تعدادی از ویلاها از نزدیک به وضوح توی ذوق می‌زند اما از فاصله دورتر با توجه به تعداد زیاد رنگ‌ها چندان کج‌سلیقگی‌ها به چشم نمی‌آید. با توجه به بادگیر و برفی بودن منطقه در نیمه دوم سال پوشش به کار رفته در بام‌ها ایرانیت و یا حلب است.

با وجود آنکه گفته می‌شود گروهی متشکل از نمایندگان سه قوه به همراه کارشناسان دادگستری و بازرسی در آستارا برای بررسی شبانه‌روزی شرایط ساخت‌وساز در منطقه حیران حضور دارند اما همچنان ساخت‌وساز در منطقه ادامه دارد.

با وجود آنکه گفته می‌شود گروهی متشکل از نمایندگان سه قوه به همراه کارشناسان دادگستری و بازرسی در آستارا برای بررسی شبانه‌روزی شرایط ساخت‌وساز در منطقه حیران حضور دارند اما همچنان ساخت‌وساز در منطقه ادامه دارد و کارگران با خیال راحت در بعضی از کوچه‌های حیران مشغول آجر روی آجر گذاشتن هستند و پرده‌های زیادی در کنار زمین‌ها و ویلاها از فروش و اجاره خبر می‌دهند.

اهالی اردبیل و تبریز مشتری زمین‌های حیران

پلاک اتومبیل‌های پارک شده و ماشین‌های کارگران و تبلیغات محیطی در کوچه پس کوچه‌های منطقه نشان می‌دهد که اهالی استان‌های همجوار گیلان مانند اردبیل و آذربایجان شرقی در این منطقه دست بالا برای حضور دارند و البته به تهرانی‌ها هم باید اشاره کرد. می‌توان به ازای هر ۱۰ ویلا یک ساکن بومی منطقه را هم دید. گفته می‌شود که ساکنان ثابت سه روستای حیران سفلی، حیران وسطی و حیران علیا حدود ۳۰۰ نفر است اما در فصل بهار و تابستان به دلیل آب و هوای خنک و دلپذیر جمعیت به سه هزار نفر هم افزایش پیدا می‌کند.

دوندگی برای وام

خانواده چهار نفره آقای ظفرزاده از معدود کشاورزان این روستای توریستی از جمله جمعیت ثابت حیران هستند که بی‌توجه به هیاهوهای روزهای اخیر زندگی خود را می‌گذرانند این مرد و خانواده‌اش با گشاده‌رویی تمام ما را به خانه‌شان دعوت می‌کنند تا از بالکن خانه‌اش حجم دیگری از ساخت‌وسازها را از زاویه‌ای دیگر ببینیم. او با روحیه تساهل که در اکثر گیلانی‌ها می‌توان سراغ گرفت، می‌گوید: کاری با این ساخت‌وسازها و صاحبان ویلاها ندارد اما نگران نابودی کشاورزی در منطقه است. او از کمبود امکانات و مدرسه‌ای که برای دختران تا کلاس ششم است و پسران پایان مقطع راهنمایی می‌گوید و اینکه سال‌ها در هوای برف و جاده‌ای که از پاییز یخ می‌بندد، باید کیلومترها دورتر فرزندانش را به مدرسه رهسپار کند. می‌گوید پاییز امسال که از راه برسد باید شب‌های طولانی‌اش را تنها سر کند چون ترجیح داده برای ادامه تحصیل دو دخترش در مقطع راهنمایی در آستارا خانه‌ای برای‌شان اجاره کند و به همراه همسرش آنها را به شهر بفرستد. اما خودش نمی‌تواند خانه و زمین‌های کشاورزی‌شان را که عمدتا برای یونجه زیر کشت می‌رود و دام‌های‌شان را رها کند. او زمین کشاورزی را به «ناموس کشاورز» تعبیر می‌کند و می‌گوید: هیچ کشاورزی در شرایطی که امکان کسب درآمد حداقلی برایش وجود داشته باشد حاضر به فروش زمینش نیست. اما سال‌هاست که کشاورزی توجیه خود را از دست داده و افرادی که به این کار ادامه می‌دهند فقط با عشق مشغول گذران هستند یا منبع درآمدهای دیگری هم برای خود تعریف می‌کنند.

اهالی از آتش زدن‌های عمدی متعدد در سال‌های گذشته با هدف تخریب جنگل و مراتع و فروش آن به بهانه‌های مختلف هم سخن‌ها بسیار در سینه دارند.

ظفرزاده که در کنار خانه گلی قدیمی‌اش، خانه فعلی‌اش را به سبک ویلاهای همجوارش ساخته از عدم همیاری مدیران می‌گوید و پرونده قطور دریافت وام برای تجهیزات کشاورزی را نشان می‌دهد که برای دریافت تسهیلات با هدف خرید ماشین کشاورزی ماه‌ها او را با صرف هزینه زیاد بین اداره و بانک‌های مختلف سرگردان کرده: در آخر خسته شدم و عطای وام را به لقایش بخشیدم. هر چند او می‌گوید که هرگز زمین‌هایش را برای ویلاسازی نمی‌فروشد اما می‌پرسد با این رویه چند نفر از صاحبان زمین‌ها در مقابل وسوسه فروش میلیونی زمین مقاومت می‌کنند؟

همسر آقای ظفرزاده هم که در تمام کارها پا به پای مرد خانواده است از شیب‌دار بودن زمین‌های این منطقه می‌گوید و اینکه نمی‌توان از بسیاری از ادوات کشاورزی که به راحتی در زمین‌های کشاورزی دیگر مناطق استفاده می‌شود، استفاده کرد. این یعنی جوانان امروز که تجربه مقایسه زندگی‌های سهل شده را با شرایط دشوار دارند حاضر به ادامه کشاورزی به صورت سنتی بدون درآمد لازم نیستند در نتیجه زمین‌های‌شان را می‌فروشند. آقای ظفرزاده تاکید می‌کند به جز مشکلاتی از این دست، کمبود آب را هم باید اضافه کرد. مشکلی که برای بعضی از صاحبان ویلاهای گران قیمت هم وجود دارد چون آب گوارای چشمه‌های اطراف برای جمعیت محدودتر وجود داشته و حالا توانایی پوشش تعداد واحدهای مسکونی پرتعداد و استخرهای‌شان را ندارد. هر چقدر در دل روستا بیشتر حرکت می‌کنیم عمق ساخت‌وسازها بیشتر قابل مشاهده می‌شود. کوچه‌ها با عناوینی مانند یاس از یک تا ۱۰ دسته بندی شده که در اکثر این کوچه‌ها هم چندین ویلا وجود دارد. ویلاهایی که از بالای گردنه حیران کوچک‌تر دیده می‌شود اما از نزدیک تراکم سازه‌ها و افزایش آنها بیشتر به چشم می‌خورد.

«هیچ کشاورزی در شرایطی که امکان کسب درآمد حداقلی برایش وجود داشته باشد حاضر به فروش زمینش نیست. اما سال‌هاست که کشاورزی توجیه خود را از دست داده و افرادی که به این کار ادامه می‌دهند فقط با عشق مشغول گذران هستند یا منبع درآمدهای دیگری هم برای خود تعریف می‌کنند.»

یاشار زینعلی مقدم، روزنامه‌نگار و مدیر انتشارات مکتوب آستارا توضیح می‌دهد که گردنه حیران تشکیل شده از سه روستای حیران سفلی، حیران وسطی و حیران علیا و از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهرستان است که به همراه روستای ونه‌بین، حاجی امیر بالا و حاجی امیر پایین از مناطق حفاظتی، سیاسی و جغرافیایی استان گیلان محسوب می‌شوند. این روزنامه‌نگار می‌گوید که از ۴۰ هزار و ۱۰ هکتار عرصه ملی مرتعی و جنگلی آستارا، ۹۷۵ هزار جزو مناطق حفاظت شده و ۷۹ هزار هکتار جزو مناطق شهری و پنج هزار و ۲۰۰ هزار هکتار هم جزو مستثنیات افراد است. همچنین ۱۰۴۷ هکتار از حیران جزو منابع ملی است که تا ۲۶ سال قبل در محدوده اردبیل قرار داشت و پس از آن در اختیار گیلان قرار گرفت. در یک طرف جاده عجیب و مارپیچی شکل با شیب تند حیران، کوه‌هایی پوشیده از جنگل وجود دارد. جنگلی که به طور متناوب در طول روز با مه پوشیده می‌شود و در پایین این جاده و در جوار ویلاهای ساخته شده هم رودخانه مرزی آستاراچای (که حد مرزی استان گیلان و جمهوری آذربایجان را تعیین کرده) قرار دارد. جاده ارتباطی، زمین‌های کشاورزی و جنگل جمهوری آذربایجان با چشم غیر مسلح در بعضی از مناطق در مقابل رهگذران قابل رویت است. اما در این بین و علاوه بر ساخت ویلاها حیرت دوم از مقایسه جنگل انبوه این منطقه با جنگل کم پشت شده آستارا اتفاق می‌افتد. جایی که با عنوان تعریض جاده در فواصل نه چندان طولانی شرکت‌های بهره‌برداری شن و سنگ کوه‌های مشرف به حیران با استفاده از بیل‌های مکانیکی هستند؛ آنها سنگ کوه‌ها را تراشیده و جدا می‌کنند و برای فروش به مناطق دیگر انتقال می‌دهند. اهالی از آتش زدن‌های عمدی متعدد در سال‌های گذشته با هدف تخریب جنگل و مراتع و فروش آن به بهانه‌های مختلف هم سخن‌ها بسیار در سینه دارند.

ویلاها چگونه سبز شدند

چند پیچ تند جاده آستارا به اردبیل را که رد می‌کنیم به سفره‌خانه‌ای بین راهی می‌رسیم صاحبش که بهراد نام دارد، مشغول پاک کردن سبزی برای مشتریان عموما عبوری است. او با خوشرویی ما را داخل سفره‌خانه‌اش می‌پذیرد. او هم مانند اکثر ساکنان آستارا با زبان ترکی سخن می‌گوید؛ بهراد از قدمت بیش از ۳۰ ساله قهوه‌خانه‌اش می‌گوید و اینکه در این سال‌ها چگونه شاهد قد علم کردن ویلاها در پایین دست محل کسبش بوده است. برای او که از راه حضور مسافران و گردشگران نان در می‌آورد، ساخت این ویلاها حس بدی به همراه ندارد و می‌گوید در بین صاحبان‌شان هم بومیان حضور دارند و هم غیر بومی. او به خاطر دارد اولین ویلای ساخته در «حیران پایین» قد علم کرده است و می‌گوید: بعد از سال ۷۷ این ویلاسازی‌ها شدت گرفت و از ۴، ۵ سال گذشته صده‌ها واحد به آنها اضافه شد. به گفته او و حاضران در سفره‌خانه صاحبان این ویلاها عمدتا اهل استان آذربایجان شرقی و تعداد معدودی هم اهل تهران هستند که معمولا این سازه‌های سنگی را برای گذران تعطیلات آخر هفته و بیشتر بهار و تابستان استفاده می‌کنند چون طبیعت زمستانی با ریزش برف متناوب گاه شرایط را در منطقه آنقدر دشوار می‌کند که آمد و شد برای ماشین‌های سنگین هم غیر ممکن می‌شود چه رسد به مسافرانی که برای تفریح می‌روند.

حیرانی در بخش کشاورزی

در این سفره‌خانه درباره چگونگی تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی‌ هم صحبت‌های مختلفی در می‌گیرد؛ تعدادی آن را دشوار می‌دانند و عده‌ای هم می‌گویند که اگر فرد روابط خاص داشته باشد ابدا تغییر کاربری زمین‌‌های کشاورزی دشوار نیست. آنها شاهد مثال خود را هم از بین بردن زمین‌های کشاورزی و ساخت صدها ویلا در حیران و روستاهای دیگر می‌دانند.

علیرضا یکی از جوانان آستارایی می‌گوید که اگر مدیریت صحیح و شایسته‌سالاری در شهرستان حاکم باشد کشاورزان نیازی به فروش زمین‌های زراعی‌شان برای ساخت ویلا به افراد غیربومی ندارند و آستارا تنها با استفاده از گیاهان دارویی خودرو به ویژه گل گاوزبان می‌تواند اقتصاد پویایی داشته باشد.

آسمان برای کشاورزان حیران هم مانند دیگر مناطق ایران سیاه است و غم معیشت بر زندگی ایشان سایه افکنده تا تعدادی از کشاورزان و فرزندان‌شان از عدم توجیه اقتصادی کشاورزی با ما سخن بگویند. در این بین تعدادی از اهالی هم نوجوانان و جوانان تمشک فروش و فروشندگان سیار داروهای گیاهی در حریم جاده را شاهد مثال خود گرفته و می‌گویند در حال حاضر هرچه در آستارا مشاهده می‌شود مشاغل کاذب از این دست یا رشد قارچ‌گونه قلیان‌سراها و فروشگاه‌هاست.

علیرضا یکی از جوانان آستارایی می‌گوید که اگر مدیریت صحیح و شایسته‌سالاری در شهرستان حاکم باشد کشاورزان نیازی به فروش زمین‌های زراعی‌شان برای ساخت ویلا به افراد غیربومی ندارند و آستارا تنها با استفاده از گیاهان دارویی خودرو به ویژه گل گاوزبان می‌تواند اقتصاد پویایی داشته باشد.

پویا هم با انتقاد از وضعیت حاکم بر مدیریت شهرستان در سال‌های گذشته می‌گوید: در هشت سالی که در دولت احمدی‌نژاد مناسبات زیادی عوض و بسیاری از داشته‌های‌مان از جمله کشاورزی نابود شد. او می‌پرسد آخر کجای دنیا مدیری اجازه می‌دهد امنیت غذایی بلندمدت مردمش به خطر بیفتد و به جای آن ویلا ساخته شود؟ آن هم ویلاهایی که فقط ساختمان شیک و معمولی نیستند و برنامه‌های خاص مانند تغییر ترکیب جمعیتی منطقه هم پشت آن قرار دارد. فرضیه‌هایی مانند آنچه پویا می‌گوید در آستارا زیاد شنیده می‌شود. آنها شاهد ادعای خود را حضور پرشمار اهالی دیگر استان‌ها در بازارچه مرزی و اقتصاد آستارا و ویلاسازی‌های متعدد در حیران و دیگر روستاهای استان می‌دانند. موضوعی که گاه در اظهارات برخی افراد با ادبیات تحقیر و خشمگینانه بیان می‌شود.

دهیار حیران: زمین‌خواری در کار نیست

دهیار حیران، اکبر روغنی است که حدود ۱۰ سال گذشته از سوی شورای روستا به این سمت انتخاب شده و به «اعتماد» می‌گوید که آنچه تحت عنوان زمین‌خواری در حیران مطرح شده واقعیت ندارد. ‌

«آخر کجای دنیا مدیری اجازه می‌دهد امنیت غذایی بلندمدت مردمش به خطر بیفتد و به جای آن ویلا ساخته شود؟ آن هم ویلاهایی که فقط ساختمان شیک و معمولی نیستند و برنامه‌های خاص مانند تغییر ترکیب جمعیتی منطقه هم پشت آن قرار دارد.»

اظهارات روغنی در حالی است که ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی اعلام کرده در بررسی‌های اولیه زمین‌خواری در گردنه حیران، ابتدا اراضی ملی تصرف شده و سپس ساخت‌وسازهای میلیاردی در آن انجام شده است. دهیار حیران در عین حال طرح چند شکایت علیه دهیاری را هم رد نمی‌کند و می‌گوید: یکی از شکایت‌های ثبت شده مربوط به زمین‌خواری و تراشیدن جنگل و ویلاسازی است و دومی هم برداشت خاک و شن از معادن است. روغنی ترجیح می‌دهد اول درباره شکایت دوم توضیح دهد: معادن مد نظر، اصلا در حوزه حیران نیست و جزو آستاراست که این کار نیز در جهت حذف پیچ‌های خطرناک جاده صورت گرفته است.

او تاکید می‌کند که از سال ۸۴ که به عنوان دهیار این منطقه کار خود را آغاز کرده حتی یک متر هم به منابع ملی تعرض نشده است. آقای دهیار توضیح می‌دهد که بعد از شکایت مسوولان، از منابع طبیعی در این مورد کتبا استعلام کردیم و منابع طبیعی اعلام کرد ۱۰۴۷ هکتار از اراضی حیران که سند خورده است به نام حکومت در اختیار منابع طبیعی است. مازاد بر آن ۲۰ هکتار از اراضی مستثنیات مردم هم با طی روال قانونی به منابع ملی اضافه شده است. روغنی در پاسخ به این سوال که طبق آخرین اظهارات مقامات رسمی در محدوده «طرح هادی» روستایی، ساخت ۴۹ سازه با خلاف همراه بوده، می‌گوید: آنها بدون مجوز این کارها را انجام داده بودند و بیشتر این تخلفات قبل از تاسیس دهیاری بوده است.

هیات دولت در سال ۷۸ طرحی به نام طرح هادی تصویب کرد؛ طرحی که ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکرد‌های مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی، تجاری، کشاورزی و تاسیسات و تجهیزات و نیازمندی‌های عمومی روستایی را برحسب مورد در قالب مصوبات طرح‌های ساماندهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی یا طرح‌های جامع ناحیه‌ای تعیین می‌کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که طرح هادی روستای حیران در سال ۸۴ برای محدوده ۱۶۰ هکتاری تصویب شده که طبق اظهارات مدیران امر تاکنون ۱۲۷ هکتار این مساحت به عنوان اراضی کشاورزی حفظ شده است. طبق گفته‌های رییس بنیاد مسکن گیلان هم از سال ۹۰ تا ۹۴ هیچ گونه تغییر کاربری در حیران صورت نگرفته است و تخلفاتی که از آن صحبت می‌شود مربوط به قبل از این سال‌هاست.

حالا به گفته روغنی، همزمان با تاسیس دهیاری در منطقه از افراد متخلف شکایت صورت گرفته و در مراجع قضایی پرونده آنها در دست رسیدگی است؛ شش ویلا قبل از مطرح شدن این ماجرا قلع و قمع شده‌اند. دو ویلا هم با همکاری مرزبانی تخریب و سه سازه هم با همکاری جهاد کشاورزی و یک ویلا هم توسط خود دهیاری تخریب شد.

هیات دولت در سال ۷۸ طرحی به نام طرح هادی تصویب کرد؛ طرحی که ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکرد‌های مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی، تجاری، کشاورزی و تاسیسات و تجهیزات و نیازمندی‌های عمومی روستایی را برحسب مورد در قالب مصوبات طرح‌های ساماندهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی یا طرح‌های جامع ناحیه‌ای تعیین می‌کند.

داود زارع، رییس منابع طبیعی استان گیلان اما با اشاره به تخلفات انجام شده در اراضی منابع طبیعی حجم تخلفات در این حوزه را دو فقره با دو هکتار و ۳۰۰ متر مربع اعلام می‌کند. همچنین در این بین روغنی، دهیار حیران با رد اظهارات افرادی که می‌گفتند دهیار حیران خود صاحب بنگاه مشاور املاک است قویا موضوع را تکذیب می‌کند و می‌گوید: وقتی جلوی ساخت‌وسازهای غیرقانونی افراد صاحب نفوذ را گرفتیم اظهارات مغرضانه از این دست با هدف تخریب من در منطقه شایع شد. او معتقد است مساله‌ای که این موضوع از روال عادی خارج کرده طرح مسائل حاشیه‌ای مانند الحاق آستارا به اردبیل و دعواهای سیاسی است و گرنه اتفاق خاصی در منطقه رخ نداده است.

جنگ لفظی بر سر الحاق آستارا به اردبیل

اشاره دهیار حیران به جنگ لفظی است که از چند سال گذشته هر از گاهی از سوی مدیران یا نمایندگان مطرح شده و دو سال قبل هم نماینده فعلی آستارا مدیران ارشد گیلان را تهدید کرد در صورتی که همچنان نگاه‌شان به آستارا مانند برادر ناتنی باشد شرایط الحاق آستارا به اردبیل را فراهم می‌کند؛ موضوعی که با واکنش منفی ساکنان آستارا مواجه شد.

از اوایل تیرماه گذشته هم محور مواصلاتی «آستارا – اردبیل»، از «آقچای تا حیران و ونه بین» که ۲۰ سال قبل با هدف کمک به تاسیس اداره کل راه و ترابری اردبیل به این استان واگذار شده بود به حوزه استحفاظی گیلان الحاق شد.

موضوعی که واکنش‌‌های مثبت مردم آستارا و خشم اردبیلی‌ها را به دنبال داشت. یک شهروند اردبیلی که در بازارچه آستارا فروشگاه لباس دارد دراین باره می‌گوید: با اولین دانه‌های برفی که به زمین بیفتد خواهید دید که چگونه گردنه حیران به ۲۰ سال پیش باز خواهد گشت و ماشین‌ها در آن متوقف می‌شوند چون راهداران این استان قادر به ایجاد تمهیداتی برای بازگشایی مسیر نیستند و از امکانات ندارند. همکار او در مغازه هم می‌گوید: مگر در جریان برف چند سال گذشته در رشت و شهرهای دیگر گیلان، راهداری اردبیل به کمک بازگشایی معابر گیلان نرفت؟

«آنهایی که به تازگی برای حیران گریه سر می‌دهند وقتی شش هکتار از بهترین زمین‌های منطقه برای گردشگری و ایجاد تله‌کابین اختصاص یافت و در حوالی این منطقه ساخت‌وسازهای مختلف صورت گرفت، کجا بودند؟»

وقتی به جاده اصلی حیران باز می‌گردیم در لاین مخالف جاده و در فاصله نه چندان دور از ویلاهای میلیاردی کپرنشینی چشم‌ها را گرد می‌کند. این روستانشیان آستارا از اواسط بهار تا پایان تابستان با ساختن کپرهایی در زمین‌های خود دام و طیورشان را با استفاده از مواهب طبیعی نگهداری می‌کنند و با سرد شدن هوا به خانه‌های خود بازمی گردند. دختر جوانی که در یکی از همین چادرها حضور دارد با لبخند تلخی می‌گوید آنهایی که به تازگی برای حیران گریه سر می‌دهند وقتی شش هکتار از بهترین زمین‌های منطقه برای گردشگری و ایجاد تله‌کابین اختصاص یافت و در حوالی این منطقه ساخت‌وسازهای مختلف صورت گرفت، کجا بودند؟

هر چند روزهای متوالی است که در گیلان و کشور درباره زمین‌خواری در حیران آستارا سخن گفته می‌شود اما بسیاری از فعالان محیط زیست نگران بیش از ۳۰ روستایی هستند که به عنوان روستاهای هدف گردشگری معرفی و تبلیغ می‌شوند. روستاهایی که می‌توان انبوهی از ساخت‌وسازهای غیرمجاز را در آنها مشاهده کرد مانند اشکورات رودسر، سرولات چابکسر، اولسبلنگاه ماسال، دیلمان سیاهکل، قلعه رودخان، ماسوله فومن و…