۹۰درصد آتشسوزی جنگلهای ایران عمدی است
سالهاست جنگلهای ایران دچار حریق میِشوند و مسئولان این آتشسوزیها را یک بلای طبیعی معرفی میکنند. اما تحقیقات اخیر مرکز پژوهشهای مجلس میگوید، ۱۰درصد آتشسوزیها توسط عوامل طبیعی رخ داده و بیش از ۹۰درصد آتشسوزیها عمدی و توسط عامل انسانی بوده است.
طی ۲۰ سال گذشته در ایران، بهطور متوسط هر ساله به ویژه با فرارسیدن ماههای گرم، بیش از هزار فقره آتشسوزی صرفا در جنگلها رخ داده و نزدیک به ۳۵۰۰ هکتار از عرصههای جنگلی در طعمه آتشسوزی گرفتار شده و بخشی از این عرصهها نیز کاملاً از بین رفتهاند.
تحقیقات مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد، تقریباً ۱۰ درصد آتشسوزی در جنگلها و مراتع کشور توسط عوامل طبیعی مانند برخورد صاعقه و آذرخش و خودسوزی جنگلها در اثر وزش بادهای گرم به وقوع میپیوندد ولی در بیش از ۹۰ درصد آتشسوزیها عامل انسانی به صورت عمدی (ازجمله اختلافات محلی، تبدیل جنگل به مرتع بهمنظور تأمین علوفه بیشتر برای چرای دام، تهیه و فروش زغال به سوداگران به ویژه در جنگلهای مناطق مرزی، گسترش اراضی کشاورزی همجوار جنگلها و مراتع توسط افراد سودجو یا یا به عبارت دیگر ایجاد آتشسوزی بهمنظور تصاحب زمینهای منابع طبیعی و آتشزدن بقایای محصولات یا به اصطلاح پسچر مزارع در مجاور جنگلها) و غیرعمدی (ازجمله سهلانگاری یا کم توجهی گردشگران، چوپانان، جنگلبانان، کشاورزان و در انجام اقدامات مخاطره آمیز مانند خاموش نکردن صحیح آتش، انداختن ته سیگار روشن در طبیعت، رها کردن زبالههای پرخطر مانند بطریهای شیشهای و غیره) دخالت داشته است.
هرچند مسئولان دولتی همواره بر این تاکید داشته که «بیفرهنگی» مردم در کنار عوامل طبیعی مقصر اصلی آتشسوزی جنگلهاست اما یافتههای مرکز پژوهشهای مجلس میگوید، غالب بودن نقش عامل انسانی در وقوع آتشسوزیها نشان از این دارد که حاکمیت نتوانسته در زمینه حل مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم وابسته به جنگلها و مراتع، اقدامات اثرگذاری داشته باشد و برخوردهای متناقض دولت در بیرون راندن عشایر و ساکنان بومی جنگلها در قالب طرحهای تعادل دام و مرتع و قرق و در مقابل، واگذاری همان اراضی به سرمایهداران غیربومی در قالب بهرهبرداری از معدن، اعتماد روستاییان و عشایر محلی را به حاکمیت سلب کرده است. در حالی که اگر برنامهریزی مناسبی از سوی حاکمیت برای رفع دغدغههای مردم محلی از لحاظ وضعیت معیشت و به نوعی گرهدادن گذران زندگی به منابع طبیعی انجام شود و الگوهای اجتماع محور و مشارکتی جایگزین طرحهای سودمحور دولتی شود، خود مردم محلی جلوتر از هر ارگانی از منابع طبیعی حفاظت خواهند کرد.