فروردین ۵۸: نظر احزاب و سازمان‌های سیاسی درباره رفراندوم
۹ فروردین ۱۳۵۸: در آستانه رفراندوم جمهوری اسلامی، روزنامه کیهان نظر سازمان‌های سیاسی و احزاب گوناگون را در مورد شرکت در انتخابات را در گزارشی منتشر کرده است. در ادامه خلاصه‌ای از این نظرات را می‌خوانید.
حزب جمهوری اسلامی: «سید علی خامنه‌ای در مورد شرکت حزب جمهوری اسلامی در انتخابات گفت: ما هم به عنوان یک فرد مسلمان و هم به عنوان یک ایرانی که علاقه‌مند به سرنوشت جامعه‌اش می‌باشد و هم به عنوان یک فرد حزبی در رفراندوم شرکت می‌کنیم. چون حزب ما این کار را لازم می‌داند.»
مجاهدین: «ما سه موضع بیشتر نمیتوانستیم در برابر همه‌پرسی اتخاذ کنیم. یا رویاروی آن قرار گیریم یا اشکالات را نادیده بگیریم و مصلحت‌گرایانه با آن روبرو شویم و یا خودمان را کنار بکشیم. سرانجام راه خودمان را درست تشخیص دادیم و تصمیم گرفتیم در همه‌پرسی شرکت کنیم ولو با مشخص نبودن رژیم جدید. موضع ما یکی موافق مشروط است، می‌گوییم (بله) بشرطی که محتوای آنچه که تعیین می‌کنیم ضد ارتجاعی و ضد امپریالیستی باشد.»
چریک‌های فدایی خلق: «ما در برخورد با رفراندوم بسیار تعمق کردیم و کوشیدیم که اصول صادقانه‌ای اتخاذ کنیم و باین نتیجه رسیدیم که نمی‌توانیم در همه‌پرسی شرکت کنیم. چرا؟ علت اساسی این موضع‌گیری این بود که وقتی در برابر این سوال قرار می‌گرفتیم که جمهوری اسلامی چیست، جواب درستی نمی‌یافتیم. مردم در همه کشورها، معمولا به هدفهای جمهوری رای می‌دهند تا به نام آن. اما هدفها و آرمانهای جمهوری اسلامی چیست؟»
اتحاد دموکراتیک: «به‌آذین دبیر کل اتحاد دمکراتیک مردم ایران گفت باید شکل حکومت و نهادهای حکومتی به یک اندازه و به یک صورتِ برابر بدون توجه به جنسیتشان زن و یا مرد بدون توجه به زبانشان- مذهبشان- به قومیت‌شان و دیگر چیزهایی که معمولا می‌تواند باعث تبعیض بشود بتوانند در زندگی کشور و جامعه شرکت برابر داشته باشند. من این را خواستم و هنوز هم اگر بگویم که به جمهوری اسلامی رای می دهم بهمین عنوان است. یعنی من از جمهوری اسلامی یک چنین استنباطی دارم و یک چنین چیزی را از جمهوری اسلامی می‌خواهم که برای مردم ما در شرایط آزادی، برابری کامل تامین کن.»
جبهه ملی: «دکتر قاسمی عضو هیئت اجرایی جبهه ملی در مورد رفراندوم و جمهوری اسلامی چنین گفت: بنده بطور قطع در رفراندوم شرکت می‌کنم و نظر من و عموم مردم ایران اینست که یک جمهوری اسلامی باید آرمان همه ملت ایران باشد… آدم اندیشمند هیچوقت به یک چیز مجهول‌الماهیه که ابعاد آنرا نمیداند نمیتواند رای بدهد. نمیداند یک خط است یک شکل مثلث یا مربع یا کثیر الاضلاع است. کما اینکه میبینیم نظراتی که داده می‌شود، خود این نظرات هم گاهی متناقض است.»
حزب دموکرات: «حق بر این بود که رفراندومی که در پیش است به همه گروه‌ها حق انتخاب آزادانه بین شکلهای مختلف جمهوری را می‌داد. آنچه واضح است اکثریت قریب به اتفاق مردم ایران عملا رژیم سلطنتی را رد کرده‌اند و ازین لحاظ به نظر ما نیازی به برگزاری رفراندوم به این شکل نیست. به این ترتیب در رفراندوم می‌بایست از مردم می‌خواستند که بنوع جمهوری، اسلامی، دموکراتیک خلقی و غیره رای بدهند. متاسفانه اصرار بر این شد که مردم تنها در رفراندوم بین سلطنت و جمهوری اسلامی حق انتخاب داشته باشند و واضح است چون سلطنت در ایران طرفداری ندارد اکثر مردم در صورت شرکت در رفراندوم باید به جمهوری اسلامی رای بدهند. یعنی اینکه عملا حق انتخاب نوع جمهوری و شکل حکومتی از آنها سلب شده است. از طرف دیگر برنامه جمهوری اسلامی هنوز به طور دقیق برای مردم ایران روشن نیست. و به ویژه این برنامه جوابگوی خواست اصلی خلق کرد یعنی دموکراسی برای ایران و خودمختاری برای کردستان نمی‌باشد.»
حزب توده ایران: «کمیته مرکزی حزب توده ایران دیروز در سرمقاله روزنامه مردم بار دیگر ضمن اعلام این که این حزب به جمهوری اسلامی رای مثبت خواهد داد، تاکید کرد که این رای دادن بهیچوجه جنبه تاکتیکی ندارد و استراتژی این حزب است.» در این سرمقاله آمده: «در رفراندوم تنها یک مسئله مطرح است؛ به خاک سپردن رژیم منفور سلطنت پهلوی. و باید به طور دسته جمعی و در یک صف واحد در این کار شرکت کرد.»
سایر نظرات در زیر می‌توانید ببینید. البته گروه‌های بسیار دیگری با نظرات متفاوت وجود داشته‌اند که در گزارش کیهان به آنها اشاره‌ای نشده است.
اسناد این مطلب از آرشیو دیجیتال دانشگاه منچستر برگرفته شده‌اند.
تنها چیزی که نظام جمهوری اسلامی را تایید می کنه شلوغی پای صنندوق های رای هستش. تصمیم با خود مردمه که میتونن بود یا نبود نظام رو تعیین کنن.