زنان کارتن‌خواب در مسلخ کرونا
گروه‌هایی که در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دارند، در شرایط بحرانی مانند شیوع ویروس کرونا بیشتر مورد تهدید قرار می‌گیرند. زنان معتاد کارتن‌خواب و کودکان زباله‌گرد و مانند آنها از جمله این گروه‌ها هستند
گروه‌هایی که در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دارند، در شرایط بحرانی مانند شیوع ویروس کرونا بیشتر مورد تهدید قرار می‌گیرند. زنان معتاد کارتن‌خواب و کودکان زباله‌گرد و مانند آنها به دلیل فقر در بهداشت فردی و بهداشت محیطی از جمله همین گروه‌ها هستند. لزوم توجه به اقشار آسیب‌پذیر در شرایط بحرانی نیاز به خدمات ویژه‌ای دارد تا آنها را از مبتلا شدن به بیماری حفظ کند و هم دیگرانی را که با این افراد در ارتباط هستند از خطر ابتلا مصون بدارد.
هر روز به مدد امکان‌های مختلف از تلویزیون گرفته تا فضای مجازی روش‌ها و شیوه‌های مقابله با ویروس کرونا اطلاع‌رسانی می‌شود. کسانی که دسترسی به این منابع داشته باشند و همچنین امکانات انجام توصیه‌های بهداشتی را داشته باشند می‌توانند با رعایت نکات گفته شده هم خود و هم کسانی را که با آنها در ارتباط هستند، از خطر ابتلا به کووید۱۹ دور نگه دارند. اما در چنین مواقعی همیشه گروهی وجود دارند که به دلایلی از امکانات بهداشت فردی و محیطی دور هستند و درواقع اینجا همان جایی است که می‌تواند سبب‌ساز بحرانی تازه شود.
در همین رابطه رئیس انجمن مددکاران اجتماعی به «همدلی» می‌گوید:«یک بحثی که در شرایط بحرانی به معنای عام وجود دارد توجه به گروه‌های با ریسک بالا است، طبیعتاً در مورد ویروس کرونا هم این موضوع صدق می‌کند. از این زاویه که این ویروس با توجه به راه‌های انتشار و سرعت انتقال بالای آن، ما را وادار می‌کند که توجه به افراد دارای نیازهای خاص و شرایط ویژه را به عنوان یک ضرورت جدی در نظر بگیریم.»
گروه‌هایی که از بهداشت فردی و محیطی برخوردار نیستند در خطر کرونا قرار دارند
سیدحسن موسوی‌چلک ادامه می‌دهد:«طبیعی است ما که در خانه هستیم دسترسی ما به اطلاعات و اخبار راحت‌تر از این گروه‌های در معرض آسیب باشد. از جمله این گروه‌ها می‌شود به کسانی اشاره کردکه در واقع سرپناهی ندارند، بی‌خانمان هستند، کارتن‌خواب هستند، طبیعتاً در بین این گروه‌ها که همه جا می‌توانند راحت بروند و با همه کس به راحتی می‌توانند ارتباط داشته باشند خطر مبتلا شدن بیشتر است، لذا برای پیشگیری از ابتلاع این افراد به ویروس یک تدابیر ویژه باید اتخاذ شود؛ هم برای خودشان که شهروندان این جامعه هستند چرا که ما نمی‌توانیم نسبت به اینها به دلیل اینکه بی‌خانمان و کارتن‌خواب هستند بی‌تفاوت باشیم و نکته دوم جلوگیری از انتشار این ویروس به دیگران توسط این افراد است که معمولا در شرایط عادی بهداشت فردی خوبی ندارند.
طبیعتاً بی‌خانمان‌ها علاوه بر بهداشت فردی، از بهداشت محیطی یعنی بهداشت جایی که در آن حضور پیدا می‌کنند هم برخوردار نیستند.»
موسوی‌چلک بیان می‌کند:«از آنجایی که این ویروس به این دو مولفه بسیار مرتبط و حساس هست، یعنی هم بهداشت فردی و بهداشت محیط در انتقالش موثر است، طبیعتاً سازمان‌های دولتی و غیردولتی مرتبط برای حمایت از این افراد باید تدابیر ویژه‌تری اتخاذ کنند و چنین انتظاری از آنها انتظار معقول و منطقی است و به مدیریت بحران در چنین شرایطی می‌تواند کمک کند.»
با اشاره به لزوم اهمیت و توجه داشتن به این دست از اقشار آسیب‌پذیر در جامعه به سراغ مدیر عامل مرکز نور سپید هدایت، مرکز جامع و شبانه‌روزی ارائه دهنده خدمات رایگان به زنان معتاد و بی‌سرپناه واقع در پارک شوش رفتیم.
مشکلات یک موسسه خیریه
سپیده علیزاده، مدیر عامل موسسه نور سپید هدایت در خصوص مشکلات مواجه با اقشار آسیب‌پذیر در روزهای شیوع ویروس کرونا در گفت‌وگویی به «همدلی» می‌گوید:«ما اینجا مرکزی داریم با خدمات شبانه‌روزی رایگان که در آن صد زن آسیب‌دیده کارتن‌خواب در طول روز به آن مراجعه می‌کنند و اگر حمایت‌ها و کمک‌های بی‌دریغ و قوی شهرداری منطقه۱۲ و سازمان رفاه و خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری نبود، در تامین وسایل مورد نیاز مرکز تا همین امروز هم با مشکل مواجه می‌شدیم. همچنین ما در این مرکز از حمایت‌های مربوط به مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و حامیان مردمی خود بهره‌مند هستیم که بی‌دریغ ما را کمک کرده‌اند، اما در شرایط به‌وجود آمده بر اثر شیوع ویروس کرونا همان شرکت‌ها در تامین مالی خود با مشکل مواجه شده‌اند و معلوم است در چنین شرایطی ممکن است مرکز ما در اولویت آنها قرار نگیرد، به همین دلیل هم ما با مشکل تامین وسایل مورد نیاز مرکز مواجه شده‌ایم طوری که من برای تهیه دستکش و ماسک حتی سمت ناصرخسرو هم رفتم و در نهایت مجدد با حمایت شهرداری توانستیم بخشی از نیاز خود را تامین کنیم، اما امروز نگرانی من این است که اگر این حمایت‌ها مداوم نباشد دستمان از تهیه لوازم بهداشتی برای مرکز کوتاه است.»
ترس از قرنطینه
علیزاده عنوان می‌کند:«چند شب گذشته در این مرکز ۵مددجو (در اینجا زنان بی‌خانمان که به یاری نیاز دارند) داشتیم که علائم مربوط به ویروس کرونا داشتند. به هر صورت با اورژانس تماس گرفتیم و بعد از آمدن اورژانس تایید کردند که این ۵مورد باید منتقل شوند به بیمارستان و از آنها تست کرونا گرفته شود. یکی از آن مددجوها از همان ماشین اورژانس فرار کرد، از چهارتایی که به بیمارستان انتقال پیدا کردند دو مورد از بیمارستان فرار کردند، چیزی که می‌خواهم بگویم این است که این مددجوها مصرف‌کننده مواد مخدر هستند، وقتی حرف از قرنطینه باشد آنها می‌ترسند که در قرنطینه مواد به آنها نرسد بنابراین فرار می‌کنند، یک معتاد و یک زن آسیب دیده از اتاق ایزوله و در بسته، از اتاقی که این ترس را برای او ایجاد کند که مبادا این درب برای او باز نشود می‌ترسد، بنابراین مددجویی که احساس کند مقداری علائم کرونا دارد چون از قرنطینه می‌ترسد به مرکز مراجعه نمی‌کند. مگر اینکه هیچ جایی نداشته باشد.»
مدیر موسسه نور سپید هدایت ادامه می‌دهد:«این قشر، قشر پر خطر و پر آسیبی هستند، چرا که چندان نظافت خودشان را رعایت نمی‌کنند، سلامتی اولویت این قشر نیست، یک زن مصرف کننده مواد ته خطی، اولویتش سلامتی و تقویت سیستم ایمنی بدنش نیست، اولویت او تهیه مواد مخدر مصرفی است. بنابراین کنترل این جامعه آسیب‌پذیر و در معرض خطرهای زیاد، اصلا کار ساده‌ای نیست و سبک خاص خودش را دارد و نیاز به خدمات ویژه‌ای دارد. اگرچه دستورالعمل‌ها از سوی بهزیستی، شهرداری، وزارت بهداشت برای حمایت از مددجوها در برابر کرونا برای ما ارسال شده است و ما هم تا جایی که اقلام و وسیله داریم تلاش می‌کنیم که به آنها خدمت کنم.»
تامین مخدر مصرفی زنان معتاد در شرایط بحرانی
این مددکار اجتماعی بیان می‌کند:«اگر به قشر آسیب‌پذیر مانند مددجوهای این مرکز یا هر مرکزی مانند ما، این ویروس سرایت کند واقعیتش این است که افراد زیادی در معرض خطر قرار می‌گیرند. من پیشنهادم این است که برای شرایط ویژه پیش آمده امروز، تعریف فعالیت‌های مراکز ارائه‌دهنده خدمات کاهش آسیب عوض شود، چه ایرادی دارد وقتی اکثر مددجوها مصرف کننده مخدر هستند حداقل در این بحران ایجاد شده مواد مورد نیاز اینها را تامین کنیم تا این زنان معتاد مجبور نباشند برای تامین مواد مورد نیاز خود دست به هر کاری بزنند و خودشان را بیشتر در معرض آسیب و مبتلا شدن به کرونا قرار دهند، دیگران را هم بیشتر در معرض این ویروس جدید قرار می‌دهند. چه ایرادی دارد که مواد مورد نیاز این زنان در این بازه زمانی تامین شود.»
وی می‌گوید:«این زنان ممکن است در روز برای تامین مواد مصرفی خود جاهای مختلف بروند و این یعنی در خطر ابتلا به کرونا قرار گرفتن، یعنی دیگرانی را که با این قشر در ارتباط هستند در معرض خطر قرار دادن، اما با تامین موقتی و محدود نیازشان حداقل از تردد آنها در شهر، از اینکه جاهای مختلف بروند جلوگیری می‌شود و تمام روز در مرکز کاهش آسیب می‌مانند.»
علیزاده ادامه می‌دهد:«در مراکز ارائه دهنده خدمات کاهش آسیب مصرف مواد ممنوع است، پیشنهادم این است در این شرایط بحرانی مجوز بدهند، ابلاغ کنند، و به مدیران مراکز اعتماد کنند تا در شرایط کنونی چیزی تحت عنوان «اتاق امن» که در سایر نقاط دنیا هم هست راه بیندازند، این مددجوها در این شرایط بحرانی، در همان اتاق‌ها مواد مصرف کنند تا برای تامین مواد از مرکز بیرون نروند. محدودیت‌های شرایط عادی را امروز برداریم تا بتوانیم از تردد و تماس زنان معتاد با دیگران جلوگیری کنیم که این به سود همه است.»
این روانشناس عنوان می‌کند:«پیشنهاد دیگرم این است که مثلا مراکز کاهش آسیبی که متادون دولتی می‌دهند، آنها معمولا، به صورت روزانه عمل می‌کنند، مددجو هر روز باید بیاید آنجا داروی خود را تحویل بگیرد و برود، حالا الان شرایط اورژانسی است، برای کاهش تردد سهمیه‌های یک هفته‌ای به آنها بدهند.»