اسفند ۵۸: اخطار حاکم شرع به نوازندگان و متظاهران به میگساری و قمار
۲۰ اسفند ۱۳۵۸: به گزارش روزنامه اطلاعات، محمد محمدی گیلانی، حاکم شرع و رئیس دادگاههای انقلاب مرکز، به نوازندگان و متظاهران به میگساری و قمار اخطار داد:
«بدین وسیله اخطار میگردد که عاملان نوازندگی آهنگهای لهو و لعب در معابر و انظار عمومی و متظاهرین به میگساری و قمار و هر گونه عمل خلاف عفت و اخلاق انسانی و ناشران این نوع بزه و گناه از تاریخ ۲۱ اسفند ۱۳۵۸ بوسیله ضابطین و کمیتههای محترم مورد تعقیب مقامات قضایی دادگاههای انقلاب اسلامی واقع خواهند شد و کیفر الهی سریعا به آنان کشانیده میشود.»
ممنوعیت قمار و شرطبندی بعدتر به صورت قانون درآمد. برای مثال بنا بر ماده ۷۰۵ کتاب تعزیرات از قانون مجازات اسلامی: «قماربازی با هر وسیلهای ممنوع و مرتکبین آن به یک تا شش ماه حبس یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم میشوند و در صورت تجاهر به قمار بازی به هر دو مجازات محکوم میگردند.»
همچنین در ماده ۶۵۴ قانون مدنی ایران نیز بیان شده است: «قمار و گروبندی باطل و دعاوی راجع به آن مسموع نخواهد بود. همین حکم در مورد کلیه تعهداتی که از معاملات نامشروع تولید شده باشد، جاری است.»
در مورد برخورد با موسیقی اما وضعیت پیچیدهتری حاکم بود. در حالی که در ابتدا موسیقی مطلقا رد میشد، در میانه دهه ۶۰ فتوای معروفی صادر شده و خرید و فروش آلات موسیقی از سوی آیتالله خمینی بیاشکال اعلام شد: «خرید و فروش آلات مشترکه به قصد منافع محلّله آن اشکال ندارد.»
این در حالی بود که پبیشتر ایشان در جمع کارکنان صداوسیما به تاریخ ۲۸ تیرماه ۱۳۵۸ تاکید دارد: «اگر شما به اسلام و به کشور علاقه دارید… این دستگاه را اصلاحش کنید؛ یعنی غربی نباشید… که حتماً باید بین این خبر و این خبر موسیقی باشد. این غربزدگی است. یک طرح دیگری درست کنید. اخبار را زیادترش کنید. یک کارهایی کنید تا موسیقی را ترکش کنید. شما خیال نکنید موسیقی یک چیزی است برای یک مملکت مترقی. موسیقی خراب میکند دماغ بچههای ما را. مغز بچههای ما را فاسد میکند. دائماً تو گوش یک جوان موسیقی باشد این دیگر بهکار نمیرسد. این دیگر نمیتواند فکر جدی کند.» ( صحیفۀ امام، ج ۹، ص ۱۵۷)
و یا در جای دیگری:
«اینکه میگویند چنانچه موسیقی در رادیو نباشد مردم میروند موسیقی را از جای دیگر میگیرند، بگذار از جای دیگر بگیرند. شما عجالتاً آلوده نباشید. آنها هم کمکم به اینجا برمیگردند. حال اگر از جای دیگر موسیقی بگیرند، ما باید به آنها موسیقی بدهیم؟ ما باید خیانت کنیم؟ این موسیقی را بهکلی حذفش کنید. عوض این یک چیزی بگذارید که آموزنده باشد. کمکم مردم را و جوانهای مردم را عادت به آموزندگی بدهید. از آن عادت خبیثی که داشتند، برگردانید.» (صحیفۀ امام، ج ۸، ص ۱۹۷)
سید احمد خمینی در مورد تغییر نگاه به موسیقی خاطرهای نقل کرده است:
«آقا [امام] اصلاً موسیقی قبل و بعد از انقلاب را دو چیز میدانند. یک روزی مقام معظم رهبری، آقای هاشمی، آقای موسوی اردبیلی و آقای موسوی (نخستوزیر) و من جلسه داشتیم که امام وارد شدند. تلویزیون یکی از آهنگهای شجریان را گذاشته بود. امام آمدند و نشستند. آقای هاشمی به امام گفتند: آقا، شما که قبلاً موسیقی را حرام میدانستید، چرا الآن حرام نمیدانید؟ امام گفتند: من الآن هم همین موسیقی را اگر از رادیوی عربستان پخش شود، حرام میدانم. من خبر رادیوی شاه را هم حرام میدانستم موسیقیاش که جای خود دارد.»