آشوراده سرزمین شغال‌هاست
«ما می‌خواستیم آنجا آباد شود، مثل کیش که آباد شد، اینجا هم آباد شود، من دنبال سود و پول که نیستم، همین الان آشوراده که پر از شغال و مار است و هیچ‌چیزی ندارد، قول می‌دهم اگر بدهند دست من، کاری می‌کنم که ظرف دوسال، سالانه ٥٠٠، ٦٠٠هزار مسافر را آنجا پذیرش کنم.» این را محمدرضا یزدان‌پناه می‌گوید. کسی که می‌خواهد در دست‌نخورده‌ترین جزیره ساحلی شمال ایران کسب و کار گردشگری راه بیندازد.
بحث‌ها و حاشیه‌ها پیرامون ایجاد ساخت‌وسازهای گردشگری در آشوراده همچنان ادامه دارد؛ شبه‌جزیره‌ای کوچک در ساحل دریای خزر که کارشناسان محیط‌زیست آن را حساس‌ترین و دست‌نخورده‌ترین قسمت ساحل شمالی ایران می‌دانند و محمدرضا یزدان‌پناه، سرمایه‌گذاری که اولین پیشنهادها را برای رونق و ساخت تاسیسات گردشگری در آن داد، درباره‌اش به «شرق» می‌گوید: «آشوراده هیچ ارزش زیست‌محیطی‌ای ندارد و سرزمین شغال‌هاست.»
زمزمه‌های جدید پیرامون این شبه‌جزیره از سفر استانی حسن روحانی، رییس‌جمهور در آذرماه به استان گلستان آغاز شد، در این سفر دولت موافقت خود را با ساخت تاسیسات گردشگری در این شبه‌جزیره اعلام کرد؛ موضوعی که با واکنش و مخالفت گسترده کارشناسان و حامیان محیط‌زیست همراه شد و از آن به‌عنوان واگذاری جزیره آشوراده یاد شد. چندروز بعد معصومه ابتکار، رییس سازمان محیط‌زیست در همین رابطه گفت: «در این خصوص تفاهمنامه‌ای با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری امضا کرده‌ایم، در آشوراده تنها ۱۰درصد از مناطق برای گردشگری طبیعی در نظر گرفته می‌شود و هیچگونه واگذاری‌ای در آن اتفاق نمی‌افتد و مطمئن باشید که اجازه چنین اقدامی را نخواهیم داد.»
اما حتی این اظهارنظر رییس سازمان محیط‌زیست هم مخالفان این اقدام را آرام نکرد، ۸۴ تشکل زیست‌محیطی با نوشتن نامه‌ای سرگشاده مخالفت خود با دستکاری طبیعت آشوراده از سوی دولت را اعلام کردند. علاوه‌بر این دونفر از معاونان سابق سازمان محیط‌زیست هم به همین دلیل از سازمان محیط‌زیست به سازمان بازرسی کل کشور شکایت کردند. دوروز گذشته در رسانه‌ها خبری مبنی‌بر مخالفت سازمان بازرسی با موضوع گردشگری‌شدن آشوراده منتشر شد. با این حال محمد مجابی، معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با «شرق» ورود سازمان بازرسی یا دیگر نهادهای نظارتی به این موضوع را از اساس رد کرد و گفت: «تاکنون هیچ نامه‌ای از سازمان بازرسی کل کشور در رابطه با موضوع آشوراده دریافت نکرده‌ایم و توقف موضوع مورد بحث مربوط به نامه‌ای است که خود بنده به‌عنوان معاون توسعه مدیریت و حقوقی سازمان حفاظت محیط‌زیست به سازمان میراث فرهنگی دادم و امضا کردم که مادامی که همه قوانین، مقررات و ضوابط تصریح‌شده در قانون در رابطه با آشوراده رعایت نشود، هیچ طرحی در این محل قابل اجرا نیست.»
طبق گفته مجابی، بر اساس ماده۱۶ قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست، در جزیره آشوراده مانند دیگر مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست اصلا بحث واگذاری مطرح نیست، در تفاهمنامه‌ای که میان معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست و معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی مطرح شد، صحبت‌ها تنها بر سر چگونگی استفاده از این منطقه بود، بحث هم فقط پیرامون گردشگری طبیعی بود، اما نکته حایزاهمیت این است که این تفاهمنامه در شروعش ذکر شده که طبق قوانین و مقررات باید انجام شود، معاونت حقوقی و امور مجلس سازمان محیط‌زیست هم وظیفه‌اش این است که بررسی کند کاری خلاف قانون نباشد و مسیر درست را طی کند، ما این تفاهمنامه را هم بررسی و تاکید کردیم باید بند دو از تبصره ماده ۱۶ از قانون حفاظت و بازسازی که می‌گوید اگر چنین توافقاتی که در تفاهمنامه امضا شده اجرایی شود به تصویب هیات‌وزیران نیاز دارد. علاوه‌بر این بند هفت آیین‌نامه گردشگری مصوب ۸۴ دولت و ماده ۱۹۲ قانون برنامه پنجم اظهار می‌کند که طرح‌های بزرگ گردشگری نیاز به ارزیابی زیست‌محیطی دارد.»
در همین حال سعید شیرکوند، معاون سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز در واکنشی روز گذشته اعلام کرد: «تصمیمات دولت برای بهره‌برداری از جزیره آشوراده به‌منظور گردشگری و تبدیل آن به قطب گردشگری بر اساس تمام قوانین و مقررات ذی‌ربط و ملاحظات زیست‌محیطی اتخاذ شده و با قوت و قدرت ادامه پیدا خواهد کرد.» وی افزود: «برخی منابع خبری در روز گذشته ادعا کردند که سازمان بازرسی کل کشور طی نامه‌ای، دستور توقف عملیات اجرایی طرح گردشگری آشوراده را صادر کرده است، اما باید گفت چنین نامه‌ای وجود خارجی ندارد و نامه ادعاشده نه به سازمان محیط‌زیست و نه به سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری واصل شده است و معلوم نیست اصحاب رسانه و برخی افراد بر چه اساسی چنین ادعایی را مطرح کرده‌اند.»
تذکر کتبی سازمان بازرسی
اگر چه مجابی از عدم ورود سازمان بازرسی کل کشور به موضوع سخن گفته و از نامه‌ای سخن می‌گوید که تاریخ هفتم‌دی را بر خود دارد اما روز گذشته روابط‌عمومی سازمان بازرسی کل کشور در وب‌سایت خود خبری را منتشر کرد با این تیتر «توقف واگذاری آشوراده با پیگیری و تذکر کتبی سازمان بازرسی» براساس این خبر، نامه تذکر سازمان بازرسی به سازمان محیط‌زیست در تاریخ ۲۵آذر ارسال شده است. در این خبر آمده است محمدجواد حشمتی، معاون این سازمان درخصوص برخی اخبار در مورد توقف واگذاری جزیره آشوراده با حکم سازمان بازرسی گفت: «بعد از وصول اخبار و اطلاعات و همچنین شکایتی که به سازمان بازرسی شده بود، سوالاتی را از سازمان محیط‌زیست مطرح کردیم و سوابق این مساله را خواستیم که آنها نیز به سازمان بازرسی ارسال کردند و متعاقب پیگیری و تذکر سازمان بازرسی درحال‌حاضر خود سازمان محیط‌زیست این مساله را منتفی کرده تا بررسی‌های لازم صورت بگیرد. در این نامه اشاره شده اخبار و اطلاعات دریافتی حاکی از این است که مذاکراتی انجام گرفته و فعل و انفعالاتی در آن منطقه در حال صورت‌گرفتن است.»
معاون سازمان بازرسی کشور با بیان اینکه درخصوص آشوراده به سازمان محیط‌زیست هم نامه نوشتیم و هم به صورت شفاهی صحبت کردیم، اظهار کرد: «کارشناسان سازمان بازرسی به این موضوع ورود و پیگیری کردند؛ یک بحث حقوقی و مبنایی با مسوولان سازمان محیط‌زیست داشتیم که خوشبختانه این تذکرات مبنایی مورد توجه قرار گرفت و این سازمان متعاقب ورود و تذکر سازمان بازرسی، این اقدام را صورت داد و واگذاری آشوراده را متوقف کرد. چنین اقدامی سابقه قبلی دارد، در سال ۸۴ نیز همین اتفاق رخ داد که حدود ۳۸۰هکتار از اراضی آشوراده را تقریبا واگذار کرده بودند اما با ورود بخش‌های دولتی و سازمان بازرسی کل کشور این موضوع متوقف شد؛ حتی سند مالکیت نیز صادر شده بود که با پیگیری‌های صورت گرفته و ورود محاکم قضایی، این اسناد مالکیت باطل شد و زمین‌ها به حالت قبل برگشت.» وی ادامه داد: «اخیرا نیز در اجرای همان مصوبه هیات‌دولت در سال ۸۴، اقداماتی صورت گرفته و در اجرای همان مصوبه توافقی بین سازمان محیط‌زیست و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری انجام شده و قرار بر این است همین مقدار ۳۸۰ هکتار زمین جزیره آشوراده را برای استفاده‌های عمومی در قالب طرح‌های گردشگری و تفریحی واگذار کنند.» حشمتی تصریح کرد: «خوشبختانه خود مقامات سازمان محیط‌زیست گرچه موافقتنامه کلی را امضا کردند اما اجرای این توافق را به رعایت و ضوابط لازم که باید مورد توجه قرار بگیرد، منوط کردند.»
آشوراده سرزمین شغال و گرگ و مار
در همین حال محمدرضا یزدان‌پناه که در سابقه مدیریتی خود نخستین مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش را دارد و سرمایه‌گذاری است که اصلی‌ترین گزینه ایجاد تاسیسات گردشگری در آشوراده است در گفت‌وگو با «شرق» این‌گونه به انتقادات پاسخ داد: «من قبل از اینکه آنجا را ببینم تصورم این بود که آنجا یک جزیره زیبا و ارزشمندی است، اما وقتی دیدم فهمیدم جزیره آشوراده ارزش زیست‌محیطی ندارد، اصلا چیزی ندارد، فضای فوق‌العاده‌ای نیست که تصور شود مشابه آن در جایی وجود ندارد. آنجا سرزمین شغال‌هاست، غیر از زوزه شغال چیزی نمی‌شنوید، در آب ساحلش هم غیر از مار چیزی دیده نمی‌شود، شغال‌ها هم آنقدر از پرنده‌های آنجا تغذیه کردند که حتی پرنده‌ای نمانده است، فکر نکنید در آشوراده درخت و ساحل آب خاصی هست، آنجا بیشتر تمشک و انار ترش دارد، چیز ارزشمندی ندارد، چهارتا قرقاول را هم که آنجا می‌آید، شکار کرده‌اند. آشوراده اگر قرار است حفظ شود باید مردم بیایند استفاده کنند، نه شغال‌ها. الان آدم یک ساعت هم آنجا دوام نمی‌آورد، اگر بخواهیم طبیعت آنجا را حفظ کنیم انسان عاقل باید حفاظت کند، اگر جزیره به سگ و گرگ و شغال و آب دریا داده شود که حفظ نمی‌شود، ما باید برویم آنجا، تا شغال‌ها فرار کنند، به جایش آهو بیاید، پرنده‌های خوشگل بیاید، اما اگر حفظ محیط‌زیست یعنی حفظ شغال‌ها من اصلا چیزی سردرنمی‌آورم پس. چنان می‌گویند زیستگاه حساس که آدم فکر می‌کند آنجا خبری است، چه حساسیتی؟ تا انسان‌ها نروند چنین محیط‌هایی حفظ نمی‌شود، محیط‌زیست که به امان خداسپردن، به باد و توفان و دریا و حیوان سپردن حفظ نمی‌شود.»
او در ادامه گفت‌وگو با «شرق» می‌افزاید: «در حقیقت اصلا وضعیت قانون جالب نیست، ما حتی دستور از رییس‌جمهور و دو معاون رییس‌جمهور داریم، طبق قانون اقدام کردیم و سند گرفتیم اما آنقدر دشمنی کردند که منصرف شدیم، حالا باید خیلی از ما خواهش هم بکنند که برویم آنجا را آباد کنیم، ۱۰سال پیش که طبق توافق رسمی قرار بود ما آنجا را آباد کنیم، من یک مشاور متخصص را از اتریش آوردم، کلی دلار و ارز به او دادیم که بیاید مطالعه کند، آمد و دید، کسی بود که ده‌ها جزیره را در جهان مطالعه کرده، ما می‌خواستیم کارهای علمی کنیم، در نهایت او پیشنهاد داد کل آشوراده به یک پارک تبدیل شود، گونه‌های درخت‌های مختلف که با شرایط اقلیمی آنجا هماهنگی دارد کاشته شود، جایی را نزدیک آب که سابق بر این محل مسکونی بود به‌عنوان محل تراکم ساختمان‌ها پیشنهاد داده بود؛ هتل‌ها، مراکز تفریحی، رستوران‌ها، فروشگاه‌ها و دوچرخه، کالسکه، حمل‌و‌نقل اسب و… تاسیسات دیگری بود که طبق پیشنهاد قرار بود در آن ساخته شود، اما به‌جای اینکه همراهی کنند، با ما مخالفت و دشمنی کردند، من اصلا دنبال آشوراده نیستم، التماس هم بکنند نمی‌روم، آشوراده ارزش این چیزها را ندارد. معنی این‌همه جنجال را هم هیچ‌وقت نمی‌فهمیدم. چه اشکالی دارد اینکه آنجا زیبا بشود، درخت کاشته شود، قشنگ شود، مردم بیایند و بروند، کجایش ایراد دارد، صدنفر آدم برود سر کار، ایرادی دارد؟ کسب‌وکار رونق بگیرد چه اشکالی دارد؟» یزدان‌پناه همچنین در رابطه با موافقت‌ها و مراحلی که طرح پیشنهادی‌اش برای آشوراده طی کرده است نیز این‌گونه توضیح می‌دهد: «خانم ابتکار در اواخر دولت خاتمی به ما موافقتنامه داد، امضا کردیم با ایشان. در آن موافقتنامه تعیین شده بود این میزان بنا احداث شود، اینقدر پارک باشد، اینقدر بناها چوبی باشد، اما همه اینها انگار شوخی است و لغو شد، حتی با وجود اینکه امضای دو معاون رییس‌جمهور را داریم. ما برای کارمان همچنین موافقت اصولی داریم، قرارداد بستیم که زمان احمدی‌نژاد بسته شده، موافقت اصولی را هم در دولت احمدی‌نژاد به ما دادند، خودشان مجوز دادند، الان باز مخالفت کردند، در این مسیر کاملا براساس قانون حرکت کردیم، ما تجربه داشتیم و زحمت کشیدیم، تجربه ساخت کیش را داریم، کیش ایده همکاران و دوستان کارشناس ما بود، کیش ایده عملی ما بوده، اما در همان دولت احمدی‌نژاد، در دوره‌ای بدون اینکه به ما بگویند، با یک کارخانه لبنی قرارداد بستند، ما پیگیری کردیم که این چیست، که در نهایت خوشبختانه داده نشد، معطل بود تا دولت عوض شود که باز نگذاشتند، من امیدی داشتم و فکر می‌کردم مشکل در این دولت حل می‌شود، ما ۱۰، ۱۲سال پیش که وارد آشوراده شدیم، به دعوت استاندار وارد شدیم، کل استان را دیدیم، در نهایت گفتیم اینجا می‌شود یک کارهایی کرد، اما به شکل غیرقانونی سند ما را باطل کردند، در دولت جدید ما خودمان پا پیش نگذاشتیم، فقط با سازمان میراث نامه‌نگاری کردیم، که اگر قرار است آنجا به کسی داده شود ما اولویت داریم و آنجا کار کردیم، ما می‌خواستیم آنجا آباد شود، مثل کیش که آباد شد، اینجا هم آباد شود، من دنبال سود و پول که نیستم، همین الان آشوراده که پر از شغال و مار است و هیچ‌چیزی ندارد، قول می‌دهم اگر بدهند دست من، کاری می‌کنم که ظرف دوسال، سالانه ۵۰۰، ۶۰۰هزار مسافر را آنجا پذیرش کنم، سودش برای شما، ضررش برای ما.»
سلام
لطفا بازنشرش کنید، مقاله خواندنی دکتر محمد فاضلی استادیار جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی درباره آشوراده
http://befekreiran.blogfa.com/post/24
من متعجبم از این مغز متفکرِ و طراح سازه های آنچنانی در کیش ، وقتی جایی طبق ارزیابی ایشون هیچگونه ارزشی ندارد چرا این همه هزینه ی فکری ومالی کردند ….واقعن چرا ؟؟؟؟؟؟!!!!!!!