انتخابات مجلس آلمان؛ دیگریهراسی و حس عدم امنیت
حزب دستراستی «آلترناتیو برای آلمان» توانست با شعارهای تبلیغاتی علیه پناهجویان برای نخستینبار به پارلمان آلمان راه پیدا کند. آمارها درباره این انتخابات و تغییر آراء احزاب مختلف چه میگویند؟
انتخابات مجلس (بوندس تاگ) در آلمان در حالی برگزار شد که مرکل خود را برای چهارمین دوره صدراعظمی آماده میکرد. مشارکت بالای عمومی در انتخابات (۷۶.۲ درصد واجدان شرایط) نشاندهنده اهمیت این دوره از انتخابات بود. در انتخابات آلمان هر شهروند در واقع دو رای میدهد. یک رای مستقیم به کاندید محلی مورد نظرش و دیگری رای به یک حزب. همچنین هر حزب باید حداقل ۵ درصد آرای عمومی را برای حضور در پارلمان کسب کند.
در این دوره دو حزب اصلی فضای سیاسی آلمان حزب سوسیال دموکرات آلمان (SPD) و حزب دموکرات مسیحی (َCDU & CSU) نتایج ناامیدکنندهای کسب کردند. سوسیال دموکراتها با ۲۰.۵ بدترین نتیجه انتخاباتی بعد از جنگ جهانی دوم را داشتند و دموکرات مسیحیها با ۳۲.۹ حدود ۸ درصد نسبت به انتخابات پیشین کمتر رای گرفتند. شگفتی انتخابات امسال نتیجه چشمگیر حزب آلترناتیو برای آلمان (AFD) بود که حدود ۱۲.۶ درصد آرا را به خود اختصاص داد. حزب لیبرال دموکرات آلمان که در انتخابات پیشین حداقلِ ۵ درصدی آرا را کسب نکرده بود، این دوره با ۱۰.۷ درصد آرا به عنوان حزب چهارم وارد پارلمان شد. رای سبزها و چپها، با وجود افزایش کوچکی در تعداد آرا، نسبت به دوره قبل در مقابل احزاب یاد شده ضعیفتر شده است.
با وجود این که آلمان، برنده آخرین بحران اقتصادی جهانی در سال ۲۰۰۸ بود و بیکاری در این کشور کمتر شده، فقر و بیعدالتی اقتصادی در این کشور بیشتر شده است. آلمانیهایی که در آلمان شرقی سابق زندگی میکنند همچنان احساس میکنند که برخوردی از بالا با آنها صورت میگیرد و چنگ زدن به هویت آلمانی و تاکید بر آن که در تبلیغات حزب آلترناتیو برای آلمان برجسته بود، توانست در این گروه مخاطبان زیادی بیابد. در مجموع شرق آلمان بیش از غرب و مردها بیش از زنها به این حزب رای دادند. به طوری که اگر انتخابات تنها در آلمان شرقی و میان مردان برگزار میشد، این حزب برنده انتخابات بود. در مقابل نگاهی به آمارهای تفکیکی انتخابات نشان میدهد که احزاب چپ و سبز در میان تحصیلکردهها رای بالاتری به دست آوردهاند.
اما عامل مهم در ظهور حزب آلترناتیو برای آلمان احساس ناامنی کاذبی است که با تاکید بر مهاجران و خطر اسلام برای جامعه آلمان در این کشور ایجاد شده است. گفتمان ناامنی و دیگریهراسی به خصوص بعد از ورود حدود یک میلیون مهاجر در سال ۲۰۱۵ که در نتیجه وضعیت خاورمیانه به این کشور پناهنده شدند، گسترش یافت. تا حدی که یکی از مهمترین بحثهای انتخاباتی، مهاجرت و تبعات آن بود. این حزب خواهان توقف ورود پناهجویان و شدت عمل در برخورد با خارجیها بود. این خارجیستیزی در فرم قدیمی احزاب فاشیست صورت نمیگیرد، بلکه با زبانی تازه و تاکید بر این که ما مهاجر خوب میخواهیم و نه پناهندههایی که به ادعای این حزب باری بر اقتصاد آلمان و تهدیدی علیه «فرهنگ» آلمانیاند. لیستی از مسائل اصلی جامعه به نظر رایدهندگان در نمودار زیر نشان داده شده است.
با توجه به نتایج به دست آمده، حزب سوسیال دموکرات از دولت ائتلافی فعلی با دموکرات مسیحیها خارج خواهد شد. اهمیت این موضوع در این است که اجازه نمیدهد حزب آلترناتیو برای آلمان به عنوان حزب اپوزیسیون اصلی مطرح شود و قدرت تاثیرگذاری این حزب را تا حدی محدود میکند. این حرکت اگرچه در کوتاه مدت جواب میدهد اما زنگ خطر جدی حضور نیروهای فاشیست را در جامعه آلمان به صدا درآورده است. تحلیل ناکامی احزاب دیگر در جلب اعتماد مردم نیز نیازمند بررسی های بیشتر است.