شما به کتاب نیاز ندارید

به اعتقاد من اقبال عمومی به نمایشگاه کتاب تهران را نمی‌توان نشانه رشد فرهنگی کشور ارزیابی کرد. این استقبال به دنبال بیماری مزمن نشر و کمبود مطالعه و نیز ویترین کتاب اتفاق می‌افتد. اگر در طول سال نیاز به مطالعه و کتاب را احساس می‌کردیم و از طرفی کتابفروشی به تعداد کافی در محله‌های زندگی ما وجود داشت، شاهد این هجوم به نمایشگاه کتاب و یا هر رویداد مقطعی عرضه کتاب نبودیم.

وجه غالب فروشگاهی این رویداد در مقابل وجه نمایشگاهی آن نیز به همین اقتصاد بیمار نشر برمی‌گردد و در هر صورت باید این واقعیت را پذیرفت و با مقایسه ناصحیح با نمایشگاه کتاب فرانکفورت نمی‌توان صورت مسائل و مشکلات نشر و کتاب در ایران را پاک کرد. از بچه کبوتری ضعیف انتظار جلوه‌گری چنان طاووسی خوش رنگ و زیبا!؟

خوب با بد به دلیل کمبود شدید کتابفروشی و چرخه ضعیف توزیع کتاب در ایران، اکثریت ناشران کشور به فروش کتاب در نمایشگاه کتاب تهران به شدت وابسته‌اند.

تا عزمی ملی و همسویی نهادهای مختلف قانونگذاری و اجرایی در جهت ایجاد بسترهای مناسب راه اندازی کتابفروشی‌های متنوع در شهرها و محله‌ها با تخصیص تسهیلات اساسی و ایجاد فضایی امن و آرام پدید نیاید، چاره‌ای جز دل خوش کردن به این مسکن‌های مقطعی نداریم.

در اینجا از شما می‌پرسم – از همه فعالان این عرصه، از همه مسوولان و سیاست‌گذاران فرهنگی کشور – پیام ساختار فعلی شهری و روستایی کشور ما و حتی تهران به مردم ما چیست؟ آیا به جز این است که: “مردم! شما به کتاب نیاز ندارید!” ؟ شما به فست فود نیاز دارید.، به نانوایی، قصابی، بقالی نیاز دارید، به آژانس، خشکشویی، رستوران، چلوکبابی نیاز دارید، به بوتیک، کافی شاپ، کافی نت، موبایل فروشی و… نیاز دارید اما به کتاب نیاز ندارید. به ساختمان‌ها و محله‌ها و کوچه و خیابان‌های شهر ها نگاهی بیندازید! آیا جز این پیام را در معماری شهرها می‌بینید؟

سال‌ها درجهت توسعه فضاهای دائمی عرضه کتاب تلاش موثری صورت نگرفته است و در عین حال انتظار داریم که نرخ مطالعه در کشور افزایش یابد و ملتی کتابخوان داشته باشیم و صنعت ضعیف و بحران‌زده نشر بتواند بدون حمایت‌های دولتی سر پای خود بایستد و ناشران ما به کتابفروشی بزرگ پرهزینه اردیبهشت تهران به چشم یک نمایشگاه نگاه کنند؟ حتی در نقطه‌یابی مکان دائمی نمایشگاه‌های کشور و اکنون در انتقال نمایشگاه کتاب تهران بدانجا تاثیرات اجتماعی، فرهنگی این انتقال را مورد ارزیابی قرار نداده‌ایم.

شهردار محترم تهران – شما که اینقدر اصرار به انتقال نمایشگاه کتاب به شهر آفتاب داشتید که شتابزده و پیش از تایید نهایی ارشاد، به نمایندگی از نمایشگاه کتاب و در واقع اصحاب نشر به شهر آفتاب سلام دادید چرا از گروه پژوهشی- مطالعاتی خود، “اتاف” بهره نبردید؟ کتاب و نشر بناست چه نقشی برایتان ایفا کنند؟

ما عادت کرده‌ایم که چون مسوولان و تصمیم‌گیرندگان بهتر می‌فهمند، آنان ببرند و بدوزند و ما به تن کنیم.

کتاب و نشر همچنان در بحران خواهد ماند.