توافق پاریس و آینده کرهزمین
ثابت نگهداشتن افزایش دما زیر ۱.۵ درجه سانتیگراد
در نشست تغییرات اقلیمی که روز شنبه به اتمام رسید، نزدیک به ۲۰۰ کشور توافق کردند که گرم شدن زمین را محدود کنند. بنا به توافق، دمای زمین نسبت به دوره پیشا صنعتی نباید بیش از ۱.۵ درجه سانتیگراد افزایش یابد. هدف ۱.۵ درجه و توافق کشورها، تا چند ماه پیش غیر ممکن به نظر میرسید؛ هشدارها حاکی از آن است که اگر زمین از دو درجه گرمتر شود بسیاری از مناطق دنیا غیر قابل سکونت خواهد بود. در حال حاضر زمین نسبت به دوره پیشا صنعتی یک درجه سانتیگراد گرمتر شده و هیچ نشانی از کم شدن انتشار گازهای گلخانهای که عامل این افزایش دما هستند وجود ندارد. بسیاری از گروههای فعال محیطزیستی تاکید کردهاند که سودای ۱.۵ درجه بیمعنا خواهد بود مگر آنکه اقدامات مشخصی در جهت رسیدن به آن تعریف و اجرا شود.
تعهدات کاهش انتشار گازهای گلخانهای
قبل از آغاز به کار این نشست، بیش از ۱۸۰ کشور وعدهها و برنامههایی برای کاهش انتشار کربن ارائه کرده بودند، اما این تعهدات برای جولگیری از افزایش دما به بیش از دو درجه کافی نیست، بلکه رعایت تعهدات و برنامههای این کشورها دمای زمین را به ۲.۷ درجه و بیشتر خواهد رساند.
توافق، این تعهدات را به رسمیت می شناسد اما از نظر قانونی الزامآور نمیداند.
هدف بلندمدت جهانی برای به صفر رساندن انتشار کربن
کشورها وعده دادهاند که انتشار گازهای گلخانهای را هر چه سریعتر از سطوح حداکثری پایین بیاورند. مهمتر از آن، آنها متعهد شدهاند که بین ۲۰۵۰ تا ۲۱۰۰ تولید و انتشار گازهای گلخانهای را به صفر برسانند. سازمان ملل مدعی است که برای جلوگیری از گرمایش خطرناک زمین این اتفاق باید تا سال ۲۰۷۰ رخ دهد.
بازبینی هر پنج سال یک بار
۱۸۷ کشور برنامههایی برای کاهش گازهای گلخانهای تا سال ۲۰۲۰ و بعضیها تا ۲۰۳۰ ارایه دادهاند. اما این تعهدات برای مهار کردن گرمایش زمین زیر دو درجه سانتیگراد کافی نیست؛ دمایی که پیشبینی میشود اثرات فاجعهباری به بار آورد. برآوردها میگویند با رعایت تعهدات کنونی دما بین ۲.۷ تا سه درجه خواهد رسید.
به همین دلیل توافق نشست تغییرات اقلیمی تمهیداتی برای بازبینی تعهدات و وعدهها در نظر گرفته است. هر پنج سال یک بار، تعهدات و عملکردهای کشورها به هدف قویتر کردن اقداماتشان مورد بررسی قرار میگیرند تا دمای زیر دو درجه تضمین شود. بنا به توافقنامه سال ۲۰۲۳ اولین بررسی جهانی صورت خواهد گرفت و از آن پس نیز هر پنج سال یک بار انجام خواهد شد.
زیانها و ضررها
در توافق ساز و کاری تعبیه شده است برای پاسخ به خسارتهای مالی که کشورهای آسیبپذیر به دلیل اثرات آب و هوایی به آنها دچار خواهند شد. اما با یک تبصره؛ دعاوی مالی کشورهای آسیبدیده از تغییرات اقیلیمی پذیرفته نمیشود و این توافقنامه مبنایی برای درخواست غرامت از سوی کشورهای آسیبپذیر و متهم کردن دیگر کشورها نیست.
پول
کمکهای مالی به کشورهای در حال توسعه در جهت پیشبرد کاهش گازهای گلخانهای و جایگزین کردن انررژیهای تجدیدپذیر یکی از نقاط حساس مذاکرات بود. این بخش از توافق به قسمتی از متن جا به جا شده که از نظر قانونی الزامآور نیست.
بنا به متن کشورها «تصمیم دارند بسیج جمعی و جهانی موجود را تا سال ۲۰۲۵ ادامه دهند»، این یعنی گردش ۱۰۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۵. از آن پس این رقم افزایش خواهد یافت.