چه کسی به داد ۰۶ می‌رسد؟
پادگان ۰۶ ارتش محوطه‌ای نظامی در چهارراه پاسداران تهران است که سه سال است درخت‌هایش خشک شده و عمارت‌های قدیمی‌اش در حال ویرانی است. آخرین شنیده‌ها درباره‌ی این محوطه گویای آن است که به‌زودی بخش‌هایی از آن به بانک و مجتمع تجاری تبدیل می‌شود.
پادگان ۰۶ ارتش محوطه‌ای نظامی در چهارراه پاسداران تهران است که این روزها دادخواهی حمید فرخ‌نژاد، بازیگر، برای نجات این محوطه‌ی ارزشمند توجه‌ها را به آن جلب کرده؛ محوطه‌ای که سه سال است درخت‌هایش خشک شده و عمارت‌های قدیمی‌اش در حال ویرانی است. آخرین شنیده‌ها درباره‌ی این محوطه گویای آن است که به‌زودی بخش‌هایی از آن به بانک و مجتمع تجاری تبدیل می‌شود. کارشناسان شهری می‌گویند که این محوطه تنها فضای باقیمانده برای نجات تهرانی‌ها در زمان زلزله و آتش‌سوزی و حفظ آن از حقوق شهروندی آنهاست و کارشناسان میراث‌فرهنگی بر این باورند که این پادگان بخشی از هویت ملی و شهری محسوب می‌شود. شورای شهر هم قول نجات این پادگان را داده است.
«ادامه یافتن این وضعیت برای محوطه تاریخی پادگان ۰۶ جنایت در حق تاریخ، جغرافیا و محیط‌زیست محسوب می‌شود.» اینها گفته‌های حمید فرخ‌نژاد درباره‌ی پادگان ۰۶ است، پادگانی که بسیاری از مردم ایران از آن خاطره دارند و بین کسانی که آنجا خدمت کرده‌اند به جهنم سبز معروف است. حالا این جهنم سبز است که می‌تواند در زمان بحران به داد تهرانی‌ها برسد.
مسئولان میراث‌فرهنگی تهران، همچون موارد مشابه دیگر، می‌گویند ما مطلع نبودیم و حالا که مطلع شدیم مکاتبه می‌کنیم و خواستار حفظ آن می‌شویم. آنها شاید فراموش کرده باشند که سه سال پیش هم بحث برج‌سازی و تجاری‌سازی این محوطه‌ی تاریخی مطرح شده بود.
فرخ‌نژاد که در نزدیکی این پادگان زندگی می‌کند، و روزبه‌روز شاهد ویرانی آن بوده، خواستار ورود مسئولان به این اتفاق است: «این ساختمان‌ها در حال از بین رفتن هستند، چون در چارچوب منطقه‌ی ارتش قرار دارند و کسی آنها را نمی‌بیند. نمی‌دانم به چه منظور به آن درختان و فضا نمی‌رسند. این پادگان حدود سه سال است که تخلیه شده و از آن زمان توجهی به این فضا ندیده‌ایم. اینجا میراث ملی و متعلق به همه‌ی مردم است. باید مسئولان ورود کنند و جلو این اتفاق را بگیرند. تغییر کاربری یا هر برنامه‌ای که دارند باید در راستای خواسته‌های مردم باشد.»
مسئولان میراث‌فرهنگی تهران، همچون موارد مشابه دیگر، می‌گویند ما مطلع نبودیم و حالا که مطلع شدیم مکاتبه می‌کنیم و خواستار حفظ آن می‌شویم. آنها شاید فراموش کرده باشند که سه سال پیش هم بحث برج‌سازی و تجاری‌سازی این محوطه‌ی تاریخی مطرح شده بود و خبرنگاران شهری نوشتند «پس از کش‌وقوس‌های فراوان عباس محتاج، رئیس بنیاد تعاون ارتش، به میزان تراکم مصوب طرح تفصیلی در خصوص زمین‌های پادگان ۰۶ ارتش راضی نشده و با نامه‌نگاری‌های گسترده با شهرداری تهران و غیره خواستار بارگذاری بیشتر تراکمی در زمین‌های این پادگان شده است.»
پادگان ۰۶ ارتش پادگانی نظامی‌آموزشی است. این پادگان در بین نظامی‌های ارتشی و مراتب آموزشی مهم است. اسم رسمی آن آموزشگاه نظامی درجه‌داری جوادالائمه‌ی نزاجاست و به اختصار «۰۶» خوانده می‌شود. این پادگان از یک طرف به بزرگراه صیاد شیرازی و از طرف دیگر به خیابان پاسداران متصل است. در شمال این اراضی اماکن نظامی وزارت دفاع و شرکت صباباتری قرار دارد. موقعیت این پادگان ارزش زمین‌های آن را چندبرابر کرده و مدت‌هاست که بحث فروش آنها مطرح است ولی سازمان میراث‌فرهنگی تا امروز برای رسیدگی به وضعیت این محوطه و عمارت‌های آن ورود نکرده است.
احمدرضا پوردستان، جانشین فرمانده کل ارتش، اردیبهشت امسال در گفت‌وگو با وبسایت روابط عمومی ارتش اعلام کرده بود: «یکی از اهداف ما این است که از خام‌فروشی پادگان‌ها پرهیز کنیم. برای مثال اگر در خصوص پادگان ۰۶ اقدام مشابه خام‌فروشی مانند پادگان قلعه‌مرغی صورت می‌گرفت ضرر می‌کردیم. کل عایدی پادگان قلعه‌مرغی برای ارتش در حدود چهارصد میلیارد تومان بود، درحالی‌که اگر کاربری این زمین را مشخص می‌کردیم و در آن ساخت‌وساز صورت می‌دادیم می‌توانستیم نزدیک به چندین برابر آن مبلغ آورده برای ارتش به ارمغان بیاوریم.»
در حال حاضر و بعد از اعلام فروش زمین‌های پادگان اطلاعات دقیقی از مالکان آن در دست نیست و معلوم نیست به‌زودی تبدیل به کدام برج یا مجتمعی خواهند شد.
او همچنین گفته بود: «برای ساخت‌وساز چنین بناهایی موانع بسیار زیادی سر راه ما قرار دارد که هر دستگاهی اعم از محیط‌زیست، میراث‌فرهنگی، مسکن و شهرسازی، و حتی شهرداری ایرادات و موانعی در مسیر ما ایجاد می‌کنند. برای مثال در خصوص پادگان خرم‌آباد چندین سال است که میراث‌فرهنگی به دلیل حفظ چند اصطبل قدیمی، مربوط به زمان پهلوی دوم، برای ما مشکل درست کرده است.»
پادگان‌ها میراث شهری مردم ایرانند
در حال حاضر و بعد از اعلام فروش زمین‌های پادگان اطلاعات دقیقی از مالکان آن در دست نیست و معلوم نیست به‌زودی تبدیل به کدام برج یا مجتمعی خواهند شد. بااین‌حال اسکندر مختاری، کارشناس میراث‌فرهنگی و عضو شورای فنی تهران، می‌گوید که پادگان‌های تهران در اول قرن ساخته شده‌اند و ارزش‌های میراثی دارند.
او درباره‌ی اینکه چرا تا امروز شورای فنی تهران این محوطه‌ی تاریخی را بررسی نکرده، و جزو محوطه‌های میراث‌فرهنگی قرار نداده، می‌گوید که شورای فنی نقش نظارتی ندارد و تنها نقش آن مشورتی است.
اما او، درباره‌ی اینکه چرا مسئولان امر در پادگان برای تغییر کاربری آن با این شورا وارد مذاکره نشده‌اند، بر این باور است که این اتفاق بارها و بارها افتاده: «همان‌طور که در مورد پادگان عشرت‌آباد یا خرم‌آباد اتفاق افتاد. ما در چند سال گذشته بسیاری از بخش‌های ارزشمند پادگان‌هایمان را از دست دادیم؛ همچون پادگان جی، جمشیدیه و باغ شاه.»
مختاری می‌گوید که این پادگان از دو منظر مهم است: اول اینکه این محوطه از جمله نوادر فضاهای جمعی باقیمانده است که انباشت ساختمان ندارد و می‌تواند در روزگار بحران تهران را نجات دهد. دوم اینکه باغی است بزرگ با درخت‌های کهنسال که ارزش محیط‌زیستی و همچنین به دلیل عمارت‌های قاجاری و البته ساختار نظامی ارزش میراثی دارد.