شکست در پروژه احیای گوزن در لرستان با سنگاندازی مردم
تنها گوزن زرد ماده نیز روز هجدهم ماه جاری (فروردینماه ۱۳۹۵) بههمراه گوساله درون رحمش تلف شد. پس از گذشت شش سال از انتقال چهار گوزن زرد به خرمآباد بهمنظور احیای نسل این گونه در استان لرستان، نهتنها جمعیت آنها اضافه نشده بلکه فقط یک گوزن نر باقی مانده است.
یک گوزن زرد ایرانی که باردار نیز بوده و ماههای آخر حاملگی خود را سپری میکرده است، روز ۱۸ فروردین سال جاری در باغ وحش خرمآباد تلف شد. در ابتدا مدیر کل محیط زیست استان لرستان دلیل مرگ اینگونه ارزشمند را استرس زیاد بر اثر ازدحام بازدیدکنندگان بیان کرده اما این احتمال بسیار بعید بوده و به نظر میرسد برای منحرفکردن افکار عمومی اعلام شده است. فتحی بیرانوند دراینباره در پرتال این اداره کل گفته است: بعد از این اتفاق، ما شرح مکتوب دلیل تلفشدن اینگونه منحصربهفرد را از دامپزشکی لرستان خواستیم. وی در ادامه اظهارات خود میگوید: بعد از اینکه ما از این اداره کل توضیح خواستیم، آنها دلیل تلفشدن این گوزن زرد ایرانی را ازدحام بازدیدکنندگان و واردشدن استرس به این گونه اعلام کردند و براساس اعلام دامپزشکی لرستان، این گوزن زرد ایرانی به دلیل استرس، خود را به فنسهایی که در داخل آنها نگهداری میشده کوبیده و این امر موجب شکستگی گردن و تلفشدن آن شده است، هرچند پس از آن بیان شد، مرگ این گوزن زرد باردار بر اثر نوعی بیماری و به احتمال فراوان بیماری تب برفکی بوده است اما بهتازگی دلیل دیگری برای مرگ اینگونه از گوزن در معرض خطر و انقراض مطرح شده که بحثهای متفاوتی را در فضای مجازی ایجاد کرده است، بهطوریکه پس از رسانهایشدن مرگ دردناک یک رأس گوزن زرد ایرانی در باغ وحش خرمآباد، مدیر کل دامپزشکی لرستان به برخی شایعات مطرحشده درباره تلفشدن این گوزن باردار واکنش نشان داد. ابراهیم توکلی درباره دلیل تلفشدن گوزن باردار در باغ وحش خرمآباد گفت: دراینباره برخی شایعات مطرح بوده که این گوزن بههمراه فرزندش به دلیل بیماری تب برفکی تلف شده که این موضوع را تکذیب میکنیم. وی با بیان اینکه این گوزن باردار در باغ وحش خرمآباد به خاطر پرتاپ سنگ ازسوی بازدیدکنندگان باغ وحش خرمآباد دچار استرس شده است، در ادامه گفت: این امر موجب میشود خود را به فنسهای محل نگهداری بکوبد و به دلیل شکستگی گردن تلف شود. توکلی با بیان اینکه ما همواره کار واکسیناسیون در باغ وحش خرمآباد را به صورت مستمر انجام میدهیم، گفت: دراینراستا اعلام میکنیم، این گوزن به دلیل بیماری تب برفکی تلف نشده، بلکه بهدلیل استرس و شکستگی گردن تلف شده است.
درباره دلیل تلفشدن این گوزن باردار، مدیر کل محیط زیست لرستان گفت: متأسفانه روز ۱۸فروردین سال جاری یک رأس گوزن زرد ایرانی در باغ وحش «کاسیت» خرمآباد تلف شد.
وی با بیان اینکه این گوزن، باردار بوده و ماههای پایانی بارداری خود را طی میکرده است، بیان کرده بود: دراینراستا بعد از این اتفاق، ما شرح مکتوب دلیل تلفشدن این گونه منحصربهفرد را از دامپزشکی لرستان خواستیم. مدیر کل محیطزیست لرستان با بیان اینکه باغ وحش کاسیت خرمآباد زیر نظر دامپزشکی لرستان فعالیت دارد، گفته بود: بعد از اینکه ما از این اداره کل توضیح خواستیم، آنها دلیل تلفشدن این گوزن زرد ایرانی را ازدحام بازدیدکنندگان و واردشدن استرس به این گونه اعلام کردند. فتحی بیرانوند بیان کرده بود: براساس اعلام دامپزشکی لرستان این گوزن زرد ایرانی به دلیل استرس، خود را به فنسهایی که در داخل آنها نگهداری میشده کوبیده و این امر موجب شکستگی گردن و تلفشدن آن شده و دامپزشکی لرستان عکسها و فیلمهای این گوزن زرد ایرانی در هنگام ماساژ قلبی و همچنین تنفس مصنوعی برای جلوگیری از مرگ آن را برای محیط زیست ارسال کرده است. مدیر کل محیط زیست لرستان با بیان اینکه این گوزن زرد ایرانی روزهای پایانی بارداری خود را طی میکرده و یک ماه دیگر فارغ میشده است، گفته بود: متأسفانه با این اتفاق، ما دو رأس گوزن زرد را در استان از دست دادیم.
این سخنان در حالی مطرح میشود که همچنان پاسخی برای یک سؤال اساسی وجود ندارد؛ پرسشی که الهام برنا، معاون محیط زیست لرستان آن را مطرح کرده است: این گوزن که در روزهای آخر بارداری خود بهسر میبرده، چرا در شرایطی نگهداری شده که به آن استرس وارد شود؟ وی با یادآوری اینکه دامپزشکی دراینباره کوتاهی کرده و این گوزن باردار را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده است، معتقد است فضای باغ وحش «کاسیت» خرمآباد برای نگهداری گونهها در آن نیز مناسب نیست.
اهمیت گونه زرد گوزن لرستان
درحالحاضر حدود ۱۵۰ سال از آخرین گزارش حضور گوزن زرد در استان لرستان میگذرد.
زیستگاه اینگونه در لرستان، جنگلهای بلوط جنوب خرمآباد بوده و مردم محلی به آن گازرده (گاو زرده) میگفتند. سال ۱۳۸۹ با هدف احیای مجدد اینگونه در لرستان، سه گوزن زرد نر از دشت ناز ساری و یک گوزن ماده، به این استان منتقل شده و موضوع ایجاد سایت تکثیر و پرورش گوزن زرد در منطقه «کلدر» ازسوی مسئولان محلی وقت محیط زیست اعلام شد؛ پروژهای که مصوبه هیئت دولت در دور سوم سفرهای استانی دولت دهم را نیز بههمراه داشت. از آن سال تاکنون نزدیک به شش سال میگذرد. گوزنها هرگز به سایت کلدر منتقل نشدند و گوزنهای منتقلشده به لرستان که قرار بود به صورت موقت در باغ وحش خرمآباد نگهداری شوند، همچنان در این باغ وحش باقی ماندهاند. دراینمدت تاکنون یک گوساله از این گوزنها در باغوحش خرمآباد به دنیا آمده که این گوساله مدتی پس از تولد، بر اثر بیماری از بین رفت. از سه گوزن نر منتقلشده به لرستان یکی در سال ۱۳۹۳ بر اثر سوراخی روی بدن (برخورد گلوله یا شاخ گوزن دیگر) و دیگری بر اثر بیماری از بین رفتند.
تنها گوزن زرد ماده نیز روز هجدهم ماه جاری (فروردینماه ۱۳۹۵) بههمراه گوساله درون رحمش تلف شد. پس از گذشت شش سال از انتقال چهار گوزن زرد به خرمآباد بهمنظور احیای نسل این گونه در استان لرستان، نهتنها جمعیت آنها اضافه نشده بلکه فقط یک گوزن نر باقی مانده است. گوزن زرد ایرانی بهطور کامل در طبیعت کشور منقرض شده است و فقط تعداد محدودی از این گونه ارزشمند در شرایط اسارت و نیمهاسارت زندگی میکنند.