علی یونسی، مشاور رئیس جمهور در امور قومیتها به تازگی در مورد لزوم برخورد با قومگرایی زده صحبت کرده است. محسن مهدوی مزده، دانشجوی دکتری زبانشناسی در یادداشت زیر به برخی اشتباهات سخنان یونسی درباره زبانها پرداخته، اشتباهاتی که در عرصه عمومی و سیاسی نیز رواج دارند. اشتباهاتی نظیر اینکه همه زبانهای موجود در ایران را «لهجههایی» از فارسی بدانیم.
زبان آمیخته حاصل زندگی دو فرهنگی و چندفرهنگی است و از آغاز تمدن انسان وجود داشته است. آیا افراد از زبان آمیخته همواره به نشانۀ برتری اجتماعی استفاده میکنند یا گاه، طبیعت زبان این وضعیت را میسازد؟
آیا «کوتوله» خواندن کسی که قدش کوتاه است اشکالی دارد؟ آیا اشکالی دارد که خطاکار بودن یا بیدرایتی یک سیاستمدار را با اصطلاح «کوتوله سیاسی» بیان کنیم؟ آیا حساسیت به زبان کار بیهوده و باطلی است؟
اغلب تصور میشود که مرز مشخصی میان زبان و گویش وجود دارد، که زبان دارای استقلال یا پیچیدگی بیشتر و گویش چیزی شبیه به زیرمجموعه یک زبان است. اما تفاوت میان «زبانهای» سوئدی و دانمارکی، کمتر از تفاوت میان «گویشهای» متعدد چینی است. پس تکلیف چیست؟
بعضی ساختها در گذر زمان جای خود را در زبان محکمتر کرده و نقشهای تازه میگیرند. تنوین، این پسوند ناخواسته و گاه مایه انزجار، در این دسته قرار دارد و همین امر حذف آن را ناممکن ساخته است.
دو کتاب از عتیق رحیمی، نویسنده افغانستانی، از فارسی به انگلیسی و سپس از انگلیسی به فارسی ترجمه شدهاند. محمد کاظم کاظمی شرح میدهد که چرا چنین ترجمههایی میان دو کشور همزبان فاصلهای کاذب و زیانبخش میاندازد.
جهان امروز ما جهان انقراضهاست. نه فقط انقراض گونههای جانوری و زیستی، که انقراض گونههای متنوع زبانی و فرهنگی. زبانها یکی پس از دیگری میمیرند وبه ندرت زبانی جدید متولد میشود.
تری ایگلتون در فصلی از کتاب «مقدمهای بر رمان انگلیسی» که در سال 2005 منتشر کرده است درباره جیمز جویس مواردی را مطرح میکند که تا کنون کمتر مورد توجه قرار گرفتهاست. بهویژه آنکه تأثیر وضعیت اجتماعی و سیاسی ایرلند را بر تولیدات ادبی نویسندگان ایرلندی و در این مورد خاص، جیمز جویس بررسی میکند.