چند هفته مانده به انتخابات پارلمان اروپا کوین کونارت، رئیس سازمان جوانان حزب سوسیال دموکرات آلمان، با هفتهنامه معتبر دیسایت مصاحبه کرده و در این مصاحبه، که خلاصه آن را در ادامه میخوانید، از سوسیالیسم دموکراتیک دفاع و ایدههایی چون عمومی-اشتراکی کردن شرکتهایی مانند بی.ام.و.، اجتماعی کردن سود کارخانهها و شرکتها و تغییر قانون حق مالکیت بر خانهها و ... را مطرح کرده است .
حاکمیت یک ابژه مستقل از جامعه نیست. یک رابطه اجتماعی است که به همراه خودش پیامدهای اجتماعی در شکلگیری طبقات فرادست و فرودست جامعه دارد. منتقدان نولیبرالی دانستن برنامههای اقتصادی در ایران، حاکمیت را از جامعه منتزع میکنند و یک الگوی اقتصادی ارایه میدهند و میگویند در این الگوی اقتصادی چون این اجزا نولیبرالی نیست پس کل آن نولیبرالی نیست.
احمد اشرف را میتوان بهعنوان یکی از مهمترین محققان و نظریهپردازان هویت ایرانی دانست؛ جامعهشناسی که در طول حیات خود با انتشار مقالات متعدد، به نقد تاریخی و هویتی ایران و ایرانیان پرداخته و در مجموعه آثار خود با تاثیر از مارکس و تکیه بر رویکرد وِبر، تئوریها و تشریحات خود را به انجام رسانده است.
اين روزها سرشت ساختار اقتصاد سياسي ايران موضوعي مناقشه برانگيز شده است. به ويژه در شرايطي كه تحريم و فشار اقشار مختلف جامعه به ويژه فرودستان و حقوق بگيران را در مضايقه گذاشته و همزمان شاهد آشكار شدن فسادهاي برخي از برخورداران هستيم. مخالفان خصوصيسازي و برنامههاي آزادسازي اقتصادي، مشكل را از سياستهاي «نئوليبرالي» ميدانند كه به زعم ايشان بعد از پايان جنگ در برنامه كار دولتها قرار گرفته و البته امروز با گذشت ۳۰ سال نتوانسته كارنامه قابل قبولي ارايه كند؛ در مقابل مدافعان بازار آزاد، ميگويند كه ساختار اقتصاد سياسي ايران هميشه دولتي بوده و آنچه منتقدان به عنوان بخش خصوصي مينامند در واقع بخش شبهخصوصي يا به تعبير رايج اين روزها، «خصولتي» است. يوسف اباذري، جامعهشناس نامآشنا يكي از جديترين منتقدان خصوصيسازي اقتصاد ايران عصر روز پنجشنبه ۲۷ دي ماه جاري در موسسه پرسش با بحث از «آناتومي اقتصاد سياسي ايران» كوشيد به اين انتقادها پاسخ بدهد و بر ديدگاه خود مبني بر اولا نئوليبرال بودن اين ساختار و ثانيا ناكام بودن آن بعد از سه دهه تاكيد كرد. نكته قابل توجه اين نشست، حضور مراد فرهادپور، ديگر چهره نامآشناي چپ روشنفكري در ايران است كه از سالهاي دهه ۱۳۶۰ تا ميانه دهه ۱۳۸۰، به خصوص در نشريه تاثيرگذار ارغنون با اباذري همكاري و همفكري ميكرد، اما اين دو در سالهاي اخير با وجود مواضع كلي مشترك و اختلاف نظرهاي جزيي، كمتر با هم در مجامع عمومي حاضر ميشدند. ديگر اتفاق مهم اين نشست پر مخاطب و شلوغ، سخنراني رامين معتمدنژاد، اقتصاددان و استاد دانشگاه سوربن بود. معتمدنژاد، در سخنراني مفصل خود تلاش كرد ضمن نقد كلي اقتصاددانان از طفره رفتن در نقد سرمايهداري از منظر يك اقتصاددان، تحولات معاصر اقتصادي ايران در پهنه بينالمللي را ارزيابي كند. او در پايان گفتارش با تاكيد بر اينكه ارزش حاكم بر زندگي ما از صدر تا ذيل سوداگري و پول است، گفت: «سرمايهداري ايراني در شكل انحصاري و در محتوا بانكي است. يك سرمايهداري مركانتيل نه مركانتيليستي به معناي قرن هجدهمي، بلكه به اين معنا كه در اين سرمايهداري پول در مدارهايي ميچرخد و از روي آنها ليز ميخورد و خودش را بيشتر و بيشتر ميكند».
انقلاب اکتبر نشان داد که مردم میتوانند قدرت را به دست گیرند و وسایل سازمانی مشخصی هم برای این امر وجود دارد. این امر همچنین نشان داد که مردم میتوانند در موضع قدرت باقی بمانند. انقلاب اکتبر گرچه به عدم انجامید، اما توانست تجربه پایایی و دوام را پیش بکشد.
سمیر امین، متفکر برجسته و اقتصاددان، روز گذشته (دوازدهم اوت) در پاریس درگذشت. به همین مناسبت در این مقاله مروری بر زندگی، دیدگاهها و آثار وی ارائه شده است.
آلبرتو توسکانو فیلسوف، منتقد فرهنگی و نظریهپرداز اجتماعی ایتالیایی-انگلیسی است که در جهان انگلیسیزبان به جهت ترجمههایش از آثار آلن بدیو مشهور است. کارهای خود توسکانو حول دو محور است: بررسی تداوم ایده کمونیسم در تفکر معاصر و نیز تحقیق در تبار مفهوم تعصب مذهبی. کتاب او با عنوان «تعصب مذهبی: کاربردهای یک ایده» در سال 2010 منتشر شد. توسکانو در این مصاحبه به سیر تحول مارکسیسم در قرن بیستم و قرائتهای مختلف از آن اشاره میکند: مارکسیسم کانتی، مارکسیسم فرویدی، مارکسیسم جهانسومی، فمینیسم مارکسیستی و... . او در ضمن به افول سیاست طبقاتی و ظهور سیاست هویتی میپردازد و معتقد است تقابل میان این دو سیاست در بهبیراههکشاندن بحثهای درونی جریان چپ در دهه 1980 حول پستمدرنیسم مؤثر بوده است.