خشونت اقتصادی نهفته در پس خشونت‌های کلامی و جسمی، تجربه مشترک زنان دستفروش نه فقط در ایران، بلکه حتی در نقاطی است که قانون از آنها حمایت می‌کند.
سه شنبه ۴ خرداد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران میزبان نشست «دستفروشی و مساله رفاه» بود. در این نشست چهره‌هایی چون پرویز صداقت، حسین راغفر و مراد ثقفی، در کنار فعالان گروه‌های «جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان»، «باهمستان» و «یک شهر» به جنبه‌های مختلف دستفروشی پرداختند.
پیش از عید جنجالی به پا شد که دستفروشان، مغازه‌داران، شهرداری و نیروی انتظامی را درگیر کرد. بعد از تعطیلات نوروز قالیباف مسائل را حل‌شده اعلام کرد. اما در رسانه‌ها و نقل‌قول‌های مسئولان همچنان شاهد همان رویکردهایی هستیم که هدفی جز حذف دستفروشان از سطح شهر ندارند.
تمام دستفروشان تهران، به‌خصوص دستفروشان بلوار جمهوری و ولی‌عصر حتما یادی از بگیروببندهای مأموران به میان می‌آورند و بعد، بلافاصله یادی از امیر احمدی می‌کنند و با احترام، از دِینی که او بر گردن‌شان دارد، حرف می‌زنند. خودسوزی امیر احمدی سایه مأموران را از سر دستفروشان برداشته و اینها، برای ادای دِین، کمک می‌کنند تا هزینه دوا و درمان دستفروش خودسوخته تأمین شود.
دکتر علاءالدینی بر این نظر است که مدیریت شهری در ایران اساسا هدفی برای خود در راستای شکوفایی اقتصاد شهری قائل نیست، به این بهانه که این امر جزء وظایف شهرداری‌ها تعریف نشده است. همین دیدگاه و ساختار معیوب اقتصاد کلان باعث شده‌اند مسئولان دولتی و شهری نتوانند برای متقاضیانِ کار، شغل کافی ایجاد کنند. در چنین شرایطی باید راه را برای مشاغل غیررسمی جایگزین باز گذاشت. او بر این باور است که حتی اگر سرمایه‌گذاری خارجی هم انجام شود، شغل جدید چندانی ایجاد نخواهد شد، چراکه به احتمال بسیار زیاد سرمایه‌گذاران خارجی در حوزه‌هایی محدود، یعنی عمدتا در فعالیت‌های منبع‌محور، سرمایه‌گذاری خواهند کرد و این حوزه‌ها، به‌ویژه برای اقشار آسیب‌پذیرتر جامعه، به احتمال زیاد اشتغال‌زا نخواهند بود. ازاین‌رو باید به جای طرح‌های ضربتی برای جمع‌آوری دستفروشان، تلاش کرد فعالیت‌شان را با کمک خود آنها ساماندهی کرد و این شغل را به سمت شغلی شایسته سوق داد.
یک اتفاق مشابه، برای چندمین بار درچند ماه گذشته و در آستانه سال نو؛ این‌بار هم داستان، داستان یک دستفروش است. داستان یکی از صدها دستفروشی که خیابان‌های تهران محل درآمدشان است و چندماه گذشته شهرداری تهران عزمش را جزم کرده تا کاری کند که دیگر خیابان‌های تهران و مردمی که از آنها می‌گذرند، آنها را نبینند.
نشست «اعتیاد و کارتن‌خوابی زنان» به همت گروه جنسیت انجمن انسان‌شناسی و با همکاری پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری 30 دی‌ماه در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد. در ادامه متن سخنرانی داریوش محمدی، پژوهشگر اجتماعی در این جلسه را می‌خوانید.
