کرونا وسیله است، نابرابری می‌کشد
اعضای حزب محافظه‌کار انگلستان موجب گشته‌اند که اپیدمی کرونا سخت‌ترین ضربه را به فقرا وارد کند، ممنون از یک دهه سیاست‌های ریاضتی.
مقدمه مترجم
در جهان انسان‌های منفعل و از پیش تسلیم‌شده، بیش از هر چیز حکمرانی رهبران بی‌خِرَد مسلّم است. ازاین‌رو هرگونه چاره‌جویی در رابطه با حل یک مسئله، به مواجهه مستقیم و محسوس با یک بحران موکول گشته است. تنها زمانی می‌توان نظم حکمران را در پِی کنشی خردمندانه یافت که از وقوع بحران مدتی سپری شده است و به عبارتی «کار از کار گذشته». نگاهِ خردمندانه به حکمرانی در گرو تحقق پیوند میان منافع شهروندان و احیای یک زندگیِ جمعیِ نظام‌مند است. اصولِ طرحِ یک زندگی جمعی و در پیوندِ با یکدیگر یا همان سوسیالیسم، آوای نحیف هوادارانِ حکمرانیِ خردمندانه‌ای است که بیش از هر چیز به آینده انسان و حیاتش می‌اندیشند تا تولید کالا و بازارَش.
نگاه تأمل‌گرانه به هر پدیده و موقعیتی، امکان تحلیل آن را از چارچوب‌های مشخص و بدیهی خارج ساخته و سویه‌های کور و پنهان آن را مبرهن می‌سازد. چنانچه خارج از چارچوب‌های گفتمانی شایع در خصوص کرونا ویروس، بسیاری همچون اووِن جونزِ جوان، روزنامه‌نگار بریتانیایی و ستون‌نویس آرمان‌گرای گاردین تلاش کردند تا با نگاهی تأمل‌گرایانه، با کرونا ویروس به‌مثابه رخدادی جهانی که باب بحثی بنیادی و نقدی سیستمی را می‌گشاید مواجه شوند. یادداشت کوتاه جونز، پانوشت‌ها و ارجاعاتِ حائز اهمیتش دردنامه‌ای از یک وضعیت مخاطره‌آمیزِ بنیادیِ جدای از بحران ِمقطعی کرونا ویروس است که با اشاره به نمودهایش در بریتانیا، به شرح کوتاه خود از این موقعیت نابرابر در جهان می‌پردازد. همچنین لازم به ذکر است که این دردنامه بازشناسی ِ ایدئولوژیکِ این گزاره نخ‌نمای «انگلستان در قلب اروپا و جهان نیز درگیر مسائل و مشکلاتی است، باری وضعیت ما به آن بدی‌ها نیز نیست یا حتی بهتریم» نیست. دردنامه کوتاه ستون‌نویس گاردین اشاره به زمینه‌ای بنیادی و پارادایمیک از بحران است که ممکن است در دل اخبار مکرّر کرونا ویروس به حاشیه رفته یا کم‌تر مورد توجه بوده باشد. این دردی نیست که تنها متوجه بخشی از جهان همچون بریتانیا باشد و باید اذعان کرد که ستمدیدگان و پایمال‌شدگان در ایران نیز برای فریادِ دردی مشترک با همه محذوفان جهان هم‌آوازند.
***
سیستم طبقاتی انگلستان در بدترین حالت، یک قاتل است. امید به زندگی مردان در فقیرترین محلات بریتانیا در مقایسه با کسانی که در ثروتمندترین مناطق آن زندگی می‌کنند، دارای شکافی با میانگین ۴/۹ سال است؛ این شکاف برای زنان به ۴/۷ می‌رسد. اگر با استفاده از خط متروی جوبیلی لندن از وست‌مینستر به سمت کنینگ‌تاون سفر کنید، هر توقّف نشانگرِ یک سال کاهش از میانگین طول عمر شهروندان محلی است. نرخ امید به زندگی برای زنان فقیر به‌طور معکوس است.
اپیدمی کروناویروس درصدد است تا با این دستگاهِ تولید نابرابری به مقابله برخیزد. درحالی‌که ثروتمندانِ بزرگ و طبقات مرفّه می‌توانند با به نمایش گذاشتنِ استفاده از بیمه‌های درمانی خصوصیِ‌شان (۱) پیش از آن‌که سرویس سلامت همگانی (۲) اقدامی نماید و سریعاً اوضاع را به دست بگیرد ما را به تشویش بیندازند، سوار بر جت‌های شخصی‌شان در حال گریختن به مخفیگاه‌های لوکس خود در کشورهای دوردست‌اند(۳). در همین حال لشکر کارگران مستأصل انگلستان(۴) از جمله مشاغلی که سلامت کارکنانش در معرض خطر است، هیچ مکانی برای در امان ماندن ندارند. رانندگان اینترنتی، پِیک‌های دلیوِری (غذا، کالا و …)، پاکبانان و همه شاغلان در مشاغل کم‌درآمد، اغلب نان‌آور خانواده‌هایشان هستند. بسیاری از آن‌ها احساس می‌کنند که چاره‌ای جز ادامه کار ندارند. درحالی‌که بسیاری از متخصصان طبقه متوسط می‌توانند با کار در خانه خود را تأمین نمایند، قفسه‌های سوپرمارکت‌ها نمی‌توانند خودبه‌خود منظم و جمع‌وجور شوند و چنین چیزی برای کارگران کارخانه‌ها و پاکبانان نیز صدق می‌کند. به‌راستی چه تعداد می‌توانند با این پرداخت‌های ناقص قانونیِ ناچیز در کشور از پس هزینه ۲۵/۹۴ پوندی زندگی در یک هفته بربیایند؟
کسانی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند بیشتر در معرض خطر قرار دارند، و همچنین در میان همین بیماران زمینه‌ای نیز، اینکه در این چرخه در برابر نظام طبقات اجتماعی انگلستان تسلیم بوده و قدرتی ندارید، در تفاوت در میزان احتمال ابتلا به ویروس تعیین‌کننده است.
بر اساس پژوهشی که بنیاد قلب انگلستان(۵) انجام داده است نشان داده شد که طبقات کارگرِ شهرِ تِمساید واقع در شمال غربی، نرخی سه برابر بیشتر از مناطق اعیان‌نشین چلسی و کنزینگتون در مرگ‌ومیر ناشی از بیماری قلبی دارد. بر اساس پژوهشی منتشرشده توسط موسسه آسم انگلستان(۶) به نظر می‌رسد «آسم در میان مناطق محروم‌تر شیوع بیشتری دارد، و کسانی که در مناطق محروم‌تر انگلستان زندگی می‌کنند بیشتر برای بیماری آسم خود راهی بیمارستان می‌شوند». دیابت در میان افرادی که در فقر زندگی می‌کنند بسیار بیشتر است، و رابطه‌ای قوی میان نارساییِ ریه و محرومیت وجود دارد. ۹/۱ میلیون نفر از مستمری‌بگیران در زیر خط فقر رنج می‌برند: وضعیت سلامتشان به‌مراتب بدتر از همتایان برخوردارترشان است، این بدین‌معنی است که حیات آن‌ها به‌طور چشمگیری در معرض خطر خواهد بود.
می‌دانیم که فشار و استرس سیستم ایمنی بدنمان را تضعیف می‌کند و تحقیقات نشان می‌دهند که: کسانی که درآمد پایینی دارند به‌طور مفرط از سلامت روانیِ اندک رنج می‌برند. برنامه غذایی ضعیف و نامناسب که به‌طوری جدی با فقر در ارتباط است عاملی دیگر است. همچنین تکلیف بی‌خانمان‌ها با وعده‌های غذایی بد و ناچیز، سیستم ایمنی ضعیف‌تر با عدم دسترسی به نظافت مناسب، و عمومِ به فقر کشیده‌شدگان چیست؟ اگر آموزش‌وپرورش موقتاً تعطیل شود چه اتفاقی برای ۵/۱ میلیون نفری می‌افتد که مستحق وعده‌های غذایی رایگان مدارس هستند؟ ممکن است به‌زودی شمار زیادی از افراد متوجه ناقوس گرسنگی‌شان شوند. چنانچه کروناویروس به صدمات افسارگسیخته خود ادامه دهد، ممکن است در سراشیبی یک شوک اقتصادی در حد و اندازه‌های سقوط مالی سال ۲۰۰۸ قرار بگیریم. علیرغم وضوح در تحقق این امکان، بودجه‌بندیِ اخیرِ دولت انگلستان، خسارات واردشده بر بافت اجتماعی به‌واسطه یک دهه اعمال سیاست‌های ریاضتی را جبران نمی‌کند. درواقع بودجه‌بندی اخیر به‌جز خدمات پلیسی و سازمان بهداشت همگانی، برخی خدمات حیاتی و کلیدی دولت را شدیداً تعدیل می‌کند. اگر وقوع یک بحران اقتصادیِ دوباره اجتناب‌ناپذیر باشد، می‌توان انتظار داشت که محافظه‌کاران مقرّر کنند تا بارِ دیگر هزینه یک بحران اقتصادی توسط کودکان فقیر در حال افزایش، واجدان شرایط کمک‌های دولتی و جمعیت فعّال و در سنِّ کاری که مدت‌ها از فشار دستمزدهای واقعی رنج برده‌اند، پرداخت شود.
می‌دانیم که ثروتمندان از خود مراقبت می‌کنند، اما این ناعدالتی‌ها خداپسندانه نیست، یا اینکه حقایق ناراحت‌کننده محض زندگی است که با تحقیر حذفتان می‌کند. این‌ها درس‌های بسیار هولناکی از این اپیدمی خواهد بود: درسی که باید مدت‌ها پیش آموخته می‌شد، «که نابرابری مرگبار است».
یک دهه سیاست‌های ریاضتی، و نظمی اجتماعی که میلیون‌ها شهروند را از داشتن یک زندگی راحت محروم می‌کند، بدین‌معنی است که طی هفته‌ها و ماه‌های آینده مرگ‌ومیر بیشتری در راه است که می‌شد از آن جلوگیری کرد. عزم دولت برای کشف واکسن کرونا ویروس باید با تعهدی تازه در خصوص اقدام در رابطه با فقر همراه باشد. همچون هر موقعیت بحرانی، در این موقعیت نیز آسیب‌پذیری فقرا و طبقات کارگر شدیدتر خواهد بود. الزاماً نمی‌توان گفت که دولت حتماً فکری برای فقرا خواهد کرد. این یک انتخاب است که در وهله اول به قدرت مقاومت و بازدارندگیِ ما بستگی دارد، اگر فقط اراده‌ای برای تکاپو و اعتراض داشته باشیم.
پانوشت:
۱. Private Health Insurance
۲. National Health Service
۳. بر اساس گزارشی که گاردین در ۱۱ مارس ۲۰۲۰ منتشر کرده است، بسیاری از ثروتمندان در حال اقدام برای قرنطینه شخصی خود به‌طور ویژه و با امکاناتی حیرت‌آور برای در امان ماندن از کرونا ویروس هستند. این طبقات جت‌های شخصی خود برای سفر به کشورهای دوردست که در آن مخفیگاهی برای محافظت از خود دارند را آماده کرده‌اند و همراه با خانواده خود و با امکاناتی همچون پزشک و پرستار مخصوص به پرواز درخواهند آمد. همچنین در این گزارش به استفاده طبقات ثروتمند از کلینیک‌های شخصی برای محافظت در برابر کرونا ویروس اشاره شده است.
۴. Precarious workers: اشاره به کارگرانی دارد که ضمانت کاری آن‌ها مشروط به قراردادی کوتاه‌مدت است و از امنیت شغلی برخوردار نیستند، پرداخت‌های کم، عدم ایمنی کار، عدم تثبیت شغل و … از جمله ویژگی‌های این کارگران است. این موقعیت به‌طور رسمی عموماً به‌عنوان Precarious work یا به عبارتی شغل مشروط به خواست دیگری شناخته می‌شود. در ایران نیز کارگران قراردادی، کارگران شرکتی، پیمانی و ازاین‌دست را که از امنیت و استقلال کاری برخوردار نیستند می‌توان از نمونه‌های نزدیک به این اصطلاح برشمرد.
۵. British Heart Foundation
۶. پژوهشی است تحت عنوان “چگونه نابرابری مردم را درگیر آسم می‌کند” که توسط موسسه خیریه آسم انگلستان Asthma UK منتشر شده است.